Altın Portakal’da Söyleşilerle Dolu Bir Gün

Antalya Büyükşehir Belediyesi’nce gerçekleştirilen 61. Memleketler arası Antalya Altın Portakal Sinema Festivali’nde gün söyleşilerle başladı, söyleşilerle bitti. Şenliğin neredeyse tüm gösterimlerinde tüm salonlar, seyircilerle birlikte sinema gruplarını ağırladı. 

Festivalde 8 Ekim Salı günü Ulusal Uzun Metraj Yarışması’ndan iki sinema grubu, gösterim sonrası seyircilerin sorularını cevapladı. “Acı Kahve” ve “Balinanın Bilgisi” sinemalarının takımları, AKM Aspendos salonundaki gösterimlerin akabinde seyircilerle bir ortaya geldi. 

Aile sahiden kutsal mı?

“Acı Kahve” ekibinden senarist- direktör Soner Sert, oyuncular Nazan Kesal, Buse Buçe Kahraman, Reha Özcan, Şerif Erol, Atay Yıldız, sanat yönetmeni Natali Yeres ve sinema ekibinin katıldığı söyleşide Sert; sinemanın fikrini geliştirirken daima ‘kurmaca bir öyküyü, belgesel üzere çekme’ kanısında olduğunu söyledi. Nişan merasimi esnasında damadın, daha evvelce cinayet işlediğinin ortaya çıkmasıyla gelişen süreci ele alan sinema için direktör, “Totalde küçük burjuva kıymetleri ya da değersizlikleri üzerine bir şey yapmaya çalıştım” diye konuştu. Oyuncu Nazan Kesal ise canlandırdığı anne karakteri hakkında şunları söyledi: “Aslında anneyi yeterli oynadığımı düşünmüyorum. Çok eleştirdiğim bir anne, onu söyleyeyim. Lakin eleştirdiğim birini bazen, oyuncu olarak, haklı bulmak istiyorum. Onun doğruculuğuna dayanmak, yaslanmak istiyorum lakin ne yazık ki her vakit onaylayacağımız rolleri oynamıyoruz; buradaki anne üzere. Yani bir katile; burjuva diye, daha varlıklı bir aileye sahip diye o damadın katilliğini sindirebilen bir anneyi oynadım. Aman hiç kimse sindirmesin! Bu sinema aslında bana nazaran Türkiye’de aile yapısını sorgulayan bir sinema. Benim en çok yaslandığım yer bu oldu. Aile her şey midir? Aile kutsal mıdır? Şayet aile her şeyse, kutsalsa o vakit o ailelerin içinde küçücük kız çocukları nasıl öldürülüyor? Şayet aile kutsalsa, aile her şeyse, sinemamızda de olduğu üzere, kızın gönlü olmadan anne baba bu evliliğe nasıl razı geliyor?” 

Kendi yağında kavrulan bir film

Günün bir başka Ulusal Müsabaka sineması, “Balinanın Bilgisi”ydi. Sinemanın söyleşisine; senarist- direktör Lider Şengül, oyuncular Özge Cevher Yüksel ve Şahan Kafkas, görüntü yönetmeni Murat Fas, ortak üretimci Enis Özkul ve imal koordinatörü Ayça Bozkurt Atioğlu katıldı. Direktör Başkan Şengül, sinema dalını bırakarak 7 yıl evvel yerleştiği Fethiye’de duyduğu bir öykü üzerine yapmaya karar verdiği bu sinema için hiçbir yerden dayanak almadıklarını, büsbütün Fethiye’deki amatör dayanaklarla sineması tamamladıklarını söyledi: “Bu senaryoya hiçbir yerden dayanak bulamadım, yıllarca uğraştım. Sonuçta koca istekli Fethiye’nin köylüsünün yardımıyla, oradaki amatör tiyatro oyuncularının dayanağıyla ve benim üzere büyük kentleri, kesimi bırakıp kırsala yerleşmiş sinemacılarıyla bir grup kurduk. Bir kameramız vardı. Birebir köyde de bir sesçi bulduk. Bu biçimde sinemamızı kendi imkanlarımızla çektik” Direktör, sinemadaki karakterin, doğum yapmış bir anne değil de gebe bir bayan olarak gösterilmesinin özel bir tercih olup olmadığı halindeki soruyu ise şöyle cevapladı: “Çok yerinde bir soru. Zira sinemanın özü, bu sorunun yanıtında yatıyor. Bu; tabiat, doğum ve doğurganlık üzerine bir sinema. Zaten bunu bir metafor olarak işlemeye çalıştık ve bu aslında kocaman bir alegori” 

“61. yılında Altın Portakal’da arbedeler aşıldı”

Ulusal Özel Gösterim programındaki “Kelebeklerin Çığlığı” ekibi de AKM Perge salonundaki gösterimin akabinde seyircilerle bir ortaya geldi. Söyleşiye; yönetmen Cengis T. Asiltürk ile oyuncular Altan Akışık, Pınar Alkan, Alper Baş, Serli Seta Nişanyan ve Buket Tuba Güzel katıldı. Hayata tutunamayan dört karaktere odaklanan filmin yönetmeni, bir soru üzerine biçimini, “Ben öteki bir arayışın, romanesk sinema dediğim bir arayışın, peşindeyim” diye tanım etti. Alper Baş ise sinemaya ‘tasedüfen’ katıldığını söyledi: “Aslında çok ünlü biri oynayacaktı fakat onun ağır program olduğu için direktörümüz ‘sen gelsene, tam aradığım tipsin, yakışacaksın’ dedi. Yapar mıyız yapamaz mıyız derken bir şeyler denedik, beğenmişsinizdir umarım” Oyuncu Buket Tuba Hoş de sinemanın ismini, son günlerin ülke gündemi üzerinden şöyle kıymetlendirdi: “Hayata tutunamamış insanların kopuk öykülerini anlatıyor sinemamız. Hakikaten bilhassa bu konjektörde bayanların üzerinde, değil mi? Hayata hepimizin tutunması, hepimizin birlik olması, birlikte bir güç olmamız çok değerli. O yüzden ‘Kelebeklerin Çığlığı” Şenlik hakkında da konuşan Alper Baş ise “61 yıllık bir sinema şenliğinde kültür-sanat alanındaki medyayla idareler hengamesi falan gördüm daima. Bu, izleyiciye de ziyan veriyor. Burada bu sene aşıldı sanırım. Kaç 61 yıllara diyelim!”

“Bu topraklar herkesin”

Sınırlardan Sınırsızlığa kısmında yer alan “Yakamoz”un takımı, AKM Perge salonundaki gösterimin akabinde seyircilerin sorularını cevapladı. Söyleşiye; direktör Ali Kerem Gülermen ile oyuncular Uzman Dikinciler ve Kirkor Dinçkayıkçı katıldı. Lozan Antlaşması’nın akabinde 1923’te Türkiye ve Yunanistan ortasında imzalanan Nüfus Mübadelesi Mukavelesi sonucunda göç etmek zorunda kalan iki ailenin öyküsüne ışık tutan sinema, göç kavramının insani boyutuna odaklanıyor. Direktör, öyküyü, daha evvel o bölgede belgesel çekerken öğrendiğini ve bunun üzerine çalıştığını söyledi. Uzman Dikinciler ise projeye dahil oluşunu, şöyle anlattı: “İlk başta Ali Kerem öyküyü getirdi ve beni ikna etti. Aslında senaristimiz daha eski arkadaşım ancak birlikte çok uygun bir grup olduk. Her vakit, her işte içtenlik ve samimiyet ararım. En çok da birlikte yürüyeceğimiz yol arkadaşlarına bakarım, yol arkadaşlığı yapabileceğimizi hissettiğim kişi kıymetlidir. Antalya da ‘iyi ki sinema var, güzel ki şenlik var’ dedirten bir yer. Bu saate kadar bekleyen, hoş gözleriyle bize bakan seyirciyle, özellikle akla ziyan kalbe ziyan geçirdiğimiz günlerde, sinema ve şenlik aracığıyla bir ortaya gelmek çok güzel” Dikinciler, sinemanın bahsiyle ilgili olarak da şunları söyledi: “Mübadele üzerinden yüz yıl geçti fakat aslında bu toprakların kökenine bakıldığında ne yüz yıllar ne bin yıllar var. Yani bu iki ailenin kıssası üzerinden bu toprakların, hiç kimsenin değil herkesin toprakları olduğunu anlatmak istedik” 

“Hayatın ortasında duran bir yara” 

Uluslararası Özel Gösterim kısmında yer alan “Kör Noktada” (In The Blind Spot) filminin yönetmeni Ayşe Polat, Paribu Cineverse 7 Migros AVM Konyaaltı’ndaki gösterimin akabinde seyircilerin karşısına çıktı. Sinemanın, ferdi ve kolektif travmayı işleyen, bir üçlemenin son sineması olduğunu belirten Polat, İstanbul’da yaşadığı devirde her cumartesi Cumartesi Anneleri’ni görmenin kendisini çok etkilediğini lisana getirdi. Şahit olduğu görüntüyü, “Kalabalık bir caddede, dükkanların, insanların, kalabalık hayatın ortasında yara üzere duran bir şey” diye tanım eden direktör, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Bir şey yapmak istiyordum lakin şunu fark ettim; bir toplumsal dram olarak anlatamam. Zira çok bilinçaltı bir mevzu. Nesiller üzere devam eden ancak konuşulmayan, daima gizli kalan bir travma. Herkes hissediyor, bir yerde var lakin tutamıyorsun. O yüzden bunu bir çeşit sineması, tansiyon sineması yapmak daha mantıklı geldi” Öyküde zıt taraflara yer verilmesi üzerine gelen bir soruya, Polat; “Benim için değerli, iki tarafı göstermek. Zira kurban tarafını tanıyoruz lakin benim için bir soru vardı; karşı taraf, onlar nasıl yaşıyor, hangi izleri bırakmış? Bu senaryoyu en az beş sene yazdım. Zira iki tarafın da gösterildiğini hiç görmedik. Ve o sistemi göstermek, o sistemin yarattığı paranoyayı göstermek, önemliydi”

“Islahevlerinde yaşanan gerçekleri lakin yumuşatarak anlatabildik”

Uluslararası Müsabaka Dışı Gösterim programı kapsamındaki “Porsuk” (Skunk) filminin oyuncusu Thibaud Dooms da bugün şenlik seyircisinin karşısındaydı. İhmal edilmiş bir genç olan Liam’ın öyküsünü anlatan sinemanın başrol oyuncusu; rol ilanını birinci gördüğünde kabul edilmeyeceğini düşünerek ilana başvurmamış! İlan tekrar yayınlandığında ise hamasetini toplamış ve böylelikle takıma dahil olmuş. Rolüne hazırlık için omuzlarına kadar gelen saçlarını kesmiş, kilo vermiş, cet binmeyi öğrenmiş. “Bunun dışında oyuncu kimliğimi gizleyerek ıslahevlerine girdim ve oraları biraz gözlemledim” diyen oyuncu, “Çünkü nasıl olduğunu bilmediğim insanları canlandıramam. Birisinin portresini çizmek istiyorsam onu tanımadan yapamam” diye konuştu. Dooms, çekimlerden sonra, canlandırdığı rolün tartısıyla, kendini depresif hissettiğini söyledi. Bunun sebebini ise şöyle açıkladı: Sinemanın uyarlandığı kitabın muharriri, yedi sene boyunca ıslahevlerinde çalışmış. Burası benim meskenime 5 dakika aralıkta bir yermiş ve ben daha evvel bu türlü bir yer olduğunu dahi bilmiyordum. Münasebetiyle sinemadakiler, nitekim yaşanmış olaylar. Hatta sinemada anlatılmayan yahut biraz daha yumuşatılarak anlatılmış olaylar var” 

Ulusal Belgesel Yarış filmlerinden “Türkan”ın, AKM Perge salonundaki söyleşisine, yönetmen Gülay Ayyıldız Yiğitcan ve yapımcı Özlem Özdemir katıldı. Özdemir konuşmasında; “Ben aslında müellifim, cumhuriyet bayanlarını yazıyorum yıllardan beri, onları unutturmamaya çalışıyorum. Geçen yıl da Bayanlar Cumhuriyeti- Bilimin Öncü Bayanları diye bir kitap yazdım 100. yılımız için.  Ben yetişemedim fakat sevgili Ayşe Yüksel, karakter olarak Türkan Saylan’a çok benzediğimi söyler. Onu hakkıyla, olduğu üzere, bir de bir bayan olarak anlatmak istedim” dedi.

“Her şey TRT Arşiv’deki bir manzarayla başladı”

Türkiye’nin birinci kız müzik kümesi “Eroğlu Kızlar Orkestrası”nın öyküsünün peşine düşen, Ulusal Belgesel Yarış filmlerinden “Bir Orkestranın İzinde” de AKM Perge salonunda seyirciyle buluştu ve gösterimin ardından yönetmenler Musa Ak ve Hasan Basri Özdemir ile üretimci Akif Kaya seyircilerin sorularını cevapladı. Üretim sürecinin dört yıl aldığını söyleyen Ak, “Her şey TRT Arşiv’de yayınlanan bir imajla başladı” dedi: “TRT Arşivin YouTube’da yayınlanan bir manzarasından yola çıkarak karakterlere ulaşmaya çalıştık. Daha sonra hepsini ikna etmek, çekim yapmak vakit aldı” Seyircilerin, belgeselde toplumsal art planın geride kaldığı tarafındaki tenkitlerine ise şu yanıtı verdi: “Bu, tercihten olayın gelişimiyle ilgili aslında. Yani bizim karakterlerimiz o devirde bu toplumsal olayların dışında kalmışlar müzikle. Onlar çok girmek istemediler o bahislere. Tam sıkıntılı vakitlere şahitlik ediyorlar lakin ‘biz müzik sayesinde o devrin dışında kaldık’ diyorlar. O periyot o kadar çağdaş ve aydınlık bir devir ki bayan karakterler çıkıp fevkalade bir formda yapıyor ve hatta cumhurbaşkanına, başbakanına kadar da çıkıp dinletiyor. Bu çok değerliydi. Bunun izini sürdük aslında biz. Cumhuriyetin ne kadar değerli olduğunu bize bir kez daha hatırlattı aslında belgesel”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı