Palyatif bakım yönergesinde yeni düzenleme şart!

İstanbul’da 46 ülkeden bini aşkın iştirakçi ile gerçekleşen memleketler arası Breastanbul Konferansı’nda ele alınan mevzulardan biri “Palyatif Bakım süreci” oldu. Göğüs kanseriyle ilgili tüm bilim kollarından uzmanların en yeni bilgileri aktardığı,  Breastanbul Konferansı’nın düzenleyicilerinden biri olan Pembe İzler (Pİ) Bayan Kanserleri Derneği, Palyatif Bakım konusunda yaşanan problemler ve tahlil yollarını içeren “Son Veda: Dünyadan Huzurla Ayrılmak” başlıklı bir oturum düzenledi. Dr. Rüya Atlıbatur moderatörlüğünde yapılan oturumun uzman konukları; Palyatif Tıp konusunda önde gelen Berlin, Charité Üniversite Hastanesi’den Geriatri Kısım Koordinatörü, Geriatri ve Palyatif Tıp Uzmanı Dr. Volkan Aykaç, İstanbul S. Zaim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Müge Ürem ve Klinik Psikolog Dr. Duygu Çap Kurşun oldu. Palyatif bakım sürecinde yaşanan zorluklar, hasta ve hasta yakınlarının hakları, bu süreçte yaşanan ruhsal durum üzere sıhhat gündemine az gelen birçok mevzunun ele alındığı oturum, izleyiciler tarafından ilgiyle karşılandı.

“Palyatif dayanak, hastaya teşhis konulduğu andan itibaren verilmeli”

Berlin, Charité Üniversite Hastanesi, Geriatri ve Palyatif Tıp Tabibi, Geriatri Kısım Koordinatörü Dr. Volkan Aykaç, “Tıbbi Açıdan Palyatif Bakım” başlıklı konuşmasında, kanser hastalarının tedavisinde palyatif tıp dayanağına ne vakit muhtaçlık olduğu konusunda bilgi verdi. Dr. Aykaç; “Palyatif Tıp genel olarak, hastanın son devrinde, hayata veda ederken gereksinim duyulan bir alan üzere algılanıyor, biliniyor. Bu algı, tüm dünyada neredeyse bu türlü. Evet, hastanın son devrinde, ağrısız ve rahat bir süreç yaşanmasına dayanak oluyoruz. Ancak herkes bilir ki, kanser multidisipliner bir hastalıktır ve çok sayıda uzmanın bir ortada hasta için çalışması gerekir. İşte bu uzmanlardan biri palyatif tıp uzmanları olmalı. Hastaya kanser teşhisi konulduğu andan itibaren, farklı tıp alanlarından uzmanların ortasında palyatif tıp uzmanları da bulunmalı ki, hastanın tedavi sürecine kendi alanlarından dayanak olabilsinler” dedi. 

 “Palyatif bakım sürecinde hak sahiplerinin kim olduğu konusunda düzenleme, mevzuattaki çelişkili kararlar dikkate alınarak tekrar düzenlenmelidir.”

İstanbul S. Zaim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Uygar Hukuk Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Müge Ürem, “Hasta Hakları açısından Palyatif Bakım” başlıklı konuşmasında, palyatif bakımın Palyatif Bakım Hizmetlerinin Uygulama Tarz ve Asılları Hakkında Yönerge ile düzenlendiğini; lakin yönergedeki düzenleme ile Türk Uygar Kanunu’ndaki kimi kararların çelişki yaratabileceği, bu çelişkilere açıklık getirilmesinin kıymetli olduğunu belirterek şunları söyledi; 

“2015 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından palyatif bakım ile ilgili bir yönergenin düzenlenmesi, günümüzde değer arz eden bir durumun yasal düzenlemesi olması açısından kıymetli. Fakat yönergede, hasta, hastanın aile bireyleri ve hastanın yasal temsilcisi ortasında yaşanacak uyuşmazlıklar halinde sorumlu doktorun, böylesine değerli bir bahiste kimin beyanını temel alması gerektiği hususu karışıklığa yol açmaktadır. Süratli karar alınması gereken hallerde sorumlu hekimin vereceği bu kararı etkileyecek beyanın kime ilişkin olması gerektiği hususu, yönerge metni incelendiğinde kimi durumlarda Türk Uygar Kanunu’nun velayet ve vesayet hallerine ait düzenlemeleri ile çelişki yahut karışıklık yaratmaktadır. Münasebetiyle uygulamada karşılaşılabilecek zorluklar nazara alındığında aile bireyleri sözünden ne anlaşılması gerektiği, hasta ile aile bireyi ortasında hasımlık olması halinde aile bireyine kelam hakkı tanınmasının kimi durumlarda hastaya ziyan verici sonuçlara yol açabileceği; yasal temsilcinin bulunmasının tabip açısından her vakit kolay olmaması vb. taraflarıyla yönergenin geliştirilmeye açık olduğu düşünülmektedir. Bu kapsamda, bilhassa yurt dışında da kabul edilen ‘Hasta Vasiyeti’nin değeri irdelenmeli; öte yandan da bu vasiyetnamenin düzenleme biçiminin nasıl olacağı, ileride bireyin hasta olması halinde palyatif bakım yönergesinde sayılan aile üyelerinin hangisinin beyanına öncelik verilmesi gerektiğinin düzenlenebilmesi/tercihe mevzu edilmesi; bunun sonunun çizilmesi, yasal temsilcinin mahkeme kararıyla alınan bir yasal temsilci olup olmadığının aranması irdelenmesi gereken esas konular olarak karşımıza çıkmaktadır”

“Kanser hastalarının ve bakımı sağlayan şahısların ruhsal açıdan çeşitli gereksinimleri oluyor”

Klinik Psikolog Duygu Çap Kurşun ise “Hayatın Son Kısmıyla Yüzleşmek: Ruhsal Bakış Açısı” başlıklı konuşmasında palyatif bakımı psikoloji tarafıyla mercek altına aldı. Palyatif periyotta kanser hastalarının psikolojisi ile ilgili şunları söyledi:

“Palyatif bakım hastalarında; ömür kalitesinin düşmesi, ruhsal eza, depresyon, anksiyete, intihar, yas, vefat korkusu, varoluşsal tasalar ve yalnızlık üzere çeşitli durumlar kelam konusu olabiliyor. 

Hastaların bu devirde duygusal ve toplumsal dayanak, mevcut ruhsal sorunların medikal ya da psikoterapilerle sağaltılması, gerçek bilgilendirilme, karar süreçlerine dahil edilme, bakım verenleriyle alakalarının güçlendirilmesi ve mevt hakkında konuşmak için uygun alanın sağlanması üzere gereksinimleri oluyor”

 Hastaların yanı sıra hastaya bakım verenlerin de bu periyotta çeşitli meseleler yaşadığına dikkat çeken Klinik Psikolog Duygu Çap Kurşun “Palyatif bakım sürecinden etkilenen başka şahıslar,‘görünmez kahramanlar” olarak nitelendirilebilecek bakım verenlerin ise benzeri halde duygusal ve toplumsal dayanak ağlarına, ruhsal sorunlarının mümkün mertebe tedavi edilmesine, öz bakımlarına yönelik katkı sağlanmasına, yanlışsız bilgilendirilmeye ve mevti kabul sürecinde desteklenmeye gereksinimleri olduğu göz önüne alınmalıdır” dedi. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı