Güneş müdafaası değerli: Açık derililer, sarışın ve kızıl saçlılar ve çilleri olanlar dikkat!

Denetimli ve şuurlu biçimde güneşten faydalanmanın cilt sıhhatini müdafaada tesirli olduğunu belirten Atlas Üniversitesi Hastanesi Deri ve Zührevi Hastalıkları (Dermatoloji) Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Nazmi Geyik, “Doğru zamanlama, kısa müddetli maruziyet ve cilt tipine uygun yaklaşım ile güneşten yarar sağlamak mümkündür” dedi. Açık ciltli bireyler, sarışın ve kızıl saçlılar, çilleri olanlar ve cilt kanseri hikayesi olan bireylerin UV ışınlarına karşı daha hassas olduğunu, bu nedenle kesinlikle nizamlı korunma sağlanması gerektiğini vurgulayan Geyik, “Denge çok değerlidir zira fazla güneş maruziyeti cilt yaşlanmasına, lekelenmeye ve uzun vadede cilt kanserine neden olabilir. Güneş ışınlarının dik geldiği 10:00–16:00 saatleri ortasında güneşlenmekten kaçınılmalıdır” uyarısında bulundu. 
Atlas Üniversitesi Hastanesi Deri ve Zührevi Hastalıkları (Dermatoloji) Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Nazmi Geyik, güneş müdafaasının değerine ait değerlendirmede bulundu.
UV ışınlarının cilt üzerinde değerli tesirleri olduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Geyik, “Güneş dünyaya güç gönderen çok güçlü bir kaynaktır. Lakin bu gücün sadece yaklaşık üçte ikisi atmosferi geçip yeryüzüne ulaşabilir. Güneş ışığının yalnızca küçük bir kısmı, yaklaşık yüzde 5’i ultraviyole (UV) ışınlarından oluşur. Bu UV ışınları görünmezdir ancak cilt üzerinde değerli tesirler yaratır. Güneş ışınlarının geri kalan büyük kısmı görünür ışık ve ısıdan oluşur. Görünür ışığın tamamı yeryüzüne ulaşabilirken, UV ışınlarının kimi çeşitleri atmosferdeki ozon katmanı tarafından süzülür. Örneğin en ziyanlı olan UVC ışınları (çok kısa dalga uzunluklu ışınlar), ozon katmanı tarafından büsbütün engellenir yani yeryüzüne ulaşmaz. Bu nedenle insan cildi UVC’ye olağan koşullarda maruz kalmaz” dedi.
D vitamini cam gerisinden sentezlenmiyor
UV ışınlarının UVA, UVB ve UVC olmak üzere üçe ayrıldığını söz eden Dr. Öğr. Üyesi Geyik, “UVA, dalga uzunluğu en uzun olan kümedir ve cilde daha derinlemesine nüfuz eder. Uzun vadede cilt yaşlanmasına, lekelenmelere ve DNA hasarına neden olabilir. UVB, güneş yanıklarına yol açan temel ışındır. Birebir vakitte bedenin D vitamini üretmesinde rol oynar. Lakin UVB camdan geçemez; bu yüzden cam ardında oturmakla D vitamini sentezlenmez. UVC ise en kısa dalga uzunluğuna sahip olan ve hücreler üzerinde öldürücü tesiri olabilen ışın tipidir, ama dediğimiz üzere ozon katmanı UVC’yi büsbütün engellediği için direkt karşılaşmayız” diye konuştu.
UVB, güneş yanıklarına yol açıyor
Güneş ışığına maruz kalındığında ciltte birtakım değişiklikler olduğunu tabir eden Dr. Öğr. Üyesi Geyik, “Bunlardan biri güneş yanığı, başkası ise bronzlaşmadır. Güneş yanığı ekseriyetle UVB ışınlarının tesiriyle olur ve maruziyetten yaklaşık 6–24 saat sonra ortaya çıkar. Bronzlaşma ise iki halde gelişir: Erken bronzlaşma daha çok UVA ışınlarına bağlıdır, ciltte kısa müddette renk yoğunlaşması olur. Gecikmiş bronzlaşma ise UVB tesiriyle gelişir ve melanin üretimi artar” dedi.
Güneşten denetimli ve şuurlu halde yararlanmak önemli
Güneş ışınlarının cilt üzerinde bağışıklık sistemini baskılayıcı tesiri de olduğunu tabir eden Dr. Öğr. Üyesi Geyik, “Bu durum birtakım cilt hastalıklarında (örneğin sedef) yararlı olabilirken, uzun periyodik ve ağır maruziyet cilt kanseri üzere önemli sıhhat sıkıntılarına yol açabilir. Bu nedenle güneşi büsbütün ziyanlı ya da büsbütün yararlı olarak kıymetlendirmek hakikat değildir. Kıymetli olan ne vakit, ne kadar ve nasıl güneşe maruz kaldığımızdır. Denetimli ve şuurlu formda güneşten faydalanmak cilt sıhhatimizi korumak açısından büyük ehemmiyet taşır” ikazında bulundu. 
Günde 10-15 dakika güneş banyosu yeterli
D vitaminin karşılanması için saatlerce güneşte kalmanın gerekmediğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Geyik, “Güneş ışığı bedenimiz için gereklidir zira ciltte D vitamini üretimini sağlar. D vitamini, kemik sıhhati, bağışıklık sistemi ve birçok metabolik süreç için kıymetlidir. Fakat bu faydayı elde etmek için güneşte saatlerce kalmak gerekmez. Açık derili bireylerde, güneş esirgeyici sürülmeden sırf kollar ve bacaklar açıkta olacak biçimde, sabah erken saatlerde yahut akşamüzeri geç saatlerde yaklaşık 10–15 dakika güneşlenmek ekseriyetle kafidir. Bu kısa mühlet, bedenin muhtaçlığı olan D vitamininin sentezi için birçok vakit kâfi olur. Fazlası ise cilde ziyan verebilir” dedi. 
Güneşin fazlası cilde ziyan veriyor 
“Denge çok değerlidir zira fazla güneş maruziyeti cilt yaşlanmasına, lekelenmeye ve uzun vadede cilt kanserine neden olabilir” ihtarında bulunan Dr. Öğr. Üyesi Geyik, “Özellikle çocukluk çağında sık güneş yanığı geçirenlerde ilerleyen yaşlarda cilt kanseri riski artar. Ayrıyeten güneş, kimi cilt hastalıklarını da tetikleyebilir yahut şiddetlendirebilir. Örneğin lupus, rozasea (gül hastalığı), melazma (hamilelik maskesi) ve uçuk üzere hastalıklar güneşle berbatlaşabilir. Münasebetiyle yanlışsız zamanlama, kısa periyodik maruziyet ve cilt tipine uygun yaklaşım ile güneşten yarar sağlamak mümkündür” halinde konuştu.
Kimler daha çok dikkat etmelidir? 
Güneşin ziyanlı tesirlerinden korunmada kimi kümelerin daha çok dikkat etmesi gerektiğini söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Geyik, “Açık derili bireyler, sarışın ve kızıl saçlılar, çilleri olanlar ve cilt kanseri hikayesi olan şahıslar UV ışınlarına karşı daha hassastır; bu nedenle kesinlikle sistemli korunma sağlamalıdır. Çocuklar, bilhassa 6 aydan küçük bebekler, ciltleri çok ince ve savunmasız olduğu için direkt güneşe çıkarılmamalıdır. Yaşlılar, bağışıklık sistemi baskılanmış bireyler, kanser tedavisi gören hastalar ve otoimmün hastalığı olanlar da güneşe karşı daha dikkatli olmalıdır” ikazında bulundu.
Dr. Öğr. Üyesi Geyik, bunun yanı sıra güneş altında uzun saatler çalışmak zorunda kalan tarım emekçileri, inşaat çalışanları, balıkçılar ve dış yer atletleri üzere meslek kümeleri için de nizamlı ve tesirli güneş muhafazasının hayati değer taşıdığını vurguladı. 
Güneş yanıklarında neler yapılmalıdır? 
Güneş yanığı oluşması halinde öncelikle güneşten uzak durulması ve cildin dinlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Nazmi Geyik, “Yanık oluşan bölge serin (ama buz üzere soğuk olmayan) suyla yıkanabilir yahut nemli bir bezle yavaşça kompres yapılabilir. Cildi nemlendirmek için parfümsüz, alkol içermeyen, aloe vera yahut panthenol üzere yatıştırıcı içeren kremler kullanılabilir. Ağrı varsa parasetamol üzere kolay ağrı kesiciler alınabilir. Yanığın şiddetli olduğu, kabarcıklar geliştiği yahut ateş, halsizlik eşlik ettiği durumlarda kesinlikle bir tabibe başvurulmalıdır” dedi.
Yanlış uygulamalardan kaçınılması gerektiğini söyleyen Dr. Öğr. Üyesi Nazmi Geyik, “Güneş yanığı olan cilde diş macunu, yoğurt, sirke üzere konut üretimi eserler sürmek yanlıştır ve tahrişi artırabilir. Buz direkt olarak cilde uygulanmamalıdır; bu, soğuk yanığına neden olabilir. Kabarcıklar patlatılmamalı, cilt soyulmamalıdır. Güneş yanığı sonrası tekrar güneşe çıkmak, ciltteki hasarı derinleştirir ve düzgünleşme sürecini uzatır” dedi.
Güneşlenirken bu noktalara dikkat!
Güneşlenirken dikkat edilmesi gerekenlere işaret eden Dr. Öğr. Üyesi Geyik, tavsiyelerini şöyle sıraladı: 
-Güneşlenme sırasında öncelikle saat seçimi çok değerlidir. Güneş ışınlarının dik geldiği 10:00–16:00 saatleri ortasında güneşlenmekten kaçınılmalıdır. Bu saatler ortasında güneş ışınları dik açıyla geldiği için cilde daha fazla ziyan verir. Ayrıyeten yaz aylarında, deniz kenarı, yüksek rakımlı bölgeler yahut karla kaplı alanlar üzere UV ışınlarının yansımasının arttığı ortamlarda da korunmak kuraldır.
-Güneşe çıkmadan en az 20 dakika evvel, geniş spektrumlu (UVA ve UVB’ye karşı koruyucu) ve en az SPF 30 içeren bir güneş kollayıcı krem cilde çokça sürülmelidir. Bu esirgeyici, her 2–3 saatte bir yahut yüzme ve terleme sonrası kesinlikle tekrar uygulanmalıdır. 
-Ciltte etkin iltihap, yanık, taze bir lazer uygulaması ya da soyucu süreç yapılmışsa, cilt daha hassas olduğu için kesinlikle güneşten korunmalıdır. Bunun dışında güneşle tetiklenebilen hastalıkları (örneğin lupus, melazma, rozasea gibi) olan bireyler de ciltte bozulmayı ve atakları önlemek ismine her vakit korunmalıdır. 
-Ayrıca şapka, güneş gözlüğü ve esirgeyici giysilerle fizikî muhafaza sağlanmalı; güneşte uzun mühlet hareketsiz kalmaktan kaçınılmalıdır. Bedenin susuz kalmaması için bol sıvı tüketmek de ihmal edilmemelidir. 
-Güneş altında uzun mühlet kalmak, bilhassa açık derili bireylerde yanıklara ve lekelere neden olabilir. Bu nedenle güneşlenmenin denetimli, şuurlu ve gözetici tedbirlerle yapılması gerekir.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı