Nevşehir Emek Apadanası: Pers Mimarisine İlişkin Bir Yapı Örneği

100 yıllar öncesi Nevşehir’in giriş kapısı olarak tespit edilen Nevşehir Belediyesi Apadana Arkeolojik Park Alanı düzenlenen merasimle açıldı. Nevşehir Belediyesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü tarafından yürütülen çalışmalar kapsamında Nevşehir’e Pers mimarisine ilişkin olduğu tespit edilen bir yapı örneği kazandırıldı. Arkeolojik park alanı açılışına Nevşehir Belediye Başkanı Rasim Arı, belediye lider yardımcıları, siyasi partilerin temsilcileri, sivil toplum kuruluşlarından yetkililer ve çok sayıda vatandaş katıldı. Toplam 2880 m2 üzerine kurulu Apadana Arkeolojik Park Alanı’nın 811 m2’si Müdafaa Alanı, 1315 m2’si Çocuklar İçin Hafriyat Eğitim Alanı ve 754 m2’si ise Yürüyüş Yolu olarak planlandı. Nevşehir vilayet merkezinin Emek Mahallesi’nde 2004 yılında yapılan yol genişletme çalışmaları sırasında ortaya çıkan tertipli taş bloklar, bölgenin arkeolojik kıymetini gün yüzüne çıkarırken 2005 yılında başlayan ve 2012’ye kadar süren hafriyat çalışmaları sonucu, burada Pers mimarisine ilişkin olduğu bedellendirilen bir yapı olan “Apadana” tespit edildi. 

Yapının Tarifi Ve Plan Düzeni
Kazı alanında ortaya çıkarılan yapı, yaklaşık 31,25 x 14,85 metre ölçülerinde. Ortasında 5,20 metrelik bir koridor yer almakta ve bu koridor yapıyı iki simetrik kısma ayırmaktadır. Bugüne kadar 37 adet taş esas belirlenmiş, lakin plan tertibi incelendiğinde toplamda 50 düstura ulaşabileceği düşünülüyor.

Malzeme Ve Mimari Özellikler
Yapının inşasında doğal, mahallî taş gereçler kullanıldı. Siyah renkte “Kavak Kepezi” tüfü ile beyaz tüf taşlarının kullanıldığı kurallar, harçsız olarak yerleştirildi. Esaslar yaklaşık 1,57 x 1,57 metre ölçülerinde ve ortalarındaki aralık ortalama 1,05 metredir.

Tarihsel Bağlam Ve Dönemsel Yorum
Kazılarda ele geçirilen seramik buluntular, yapının M.Ö. 6. yüzyıla, yani Pers (Ahameniş) Devri’ne tarihlendirilmesini mümkün kılmıştır. Bu stil yapılar ekseriyetle kıymetli toplantı, kabul ve kamu fonksiyonu gören salonlar olarak kullanılmıştır. Susa ve Persepolis’teki Apadana yapıları ile benzerlik gösteren tertip, bu yapının da misal bir fonksiyon üstlenmiş olabileceğini düşündürür.

Kültürel ve Mimari Önemi 
Nevşehir Apadanası, Anadolu’da Pers mimarisine ilişkin az örneklerden biri olarak öne çıkıyor. Mimari planı, düstur tertibi ve gereç kullanımıyla hem Pers hem de mahallî Anadolu mimarlığının sentezini sunmaktadır. Bu yapı, Kapadokya bölgesinde Pers tesirini belgeleyen değerli bir arkeolojik bilgi niteliğindedir. Nevşehir Emek Apadanası, ihtimamlı mimari planlaması, Pers Devri’ne ilişkin karakteristik özellikleri ve korunmuş yapı elemanlarıyla Anadolu arkeolojisine kıymetli katkılar sunuyor. Gelecekteki hafriyat ve onarım çalışmaları bu yapının fonksiyonu ve tarihî rolü hakkında daha fazla bilgi sağlayacak. Alanda mevcut yere ziyan verilmemesi ismine saksı içerisinde bitkilendirme ve oturma alanları oluşturuldu. 
Nevşehir Belediye Başkanı Rasim Arı arkeolojik park alanı açılış konuşmasında “Sizler için oluşturduğumuz Nevşehir Emek Apadanası’nı turistlerin bu bölgeye gelmesine sebep olacak birebir vakitte yavrularımızın da burada hafriyat yapması için bir fırsat oluşacak bir alan olarak kıymetlendiriyoruz. Bir tane fosil var ancak bende nerde olduğunu bilmiyorum. Fosili hangi yavrumuz bulursa onun ailesi o fosille birlikte çabucak beni bulsun kelam verdim bir çeyrek altın ikram edeceğim. Yaşıtlarımı kucaklıyor, sizlere bağrıma basıyor hepinize hürmet ve sevgilerimi sunuyorum” diye konuştu.
Belediye Başkanı Arı, arkeolojik kazı alanı içerisinde çocukların hafriyat yapmalarına imkan sağlayan teknik materyaller dağıtarak keyifli bir vakit geçirdi. Apadana Arkeolojik Park Alanı’na gelen bütün çocuklara çeşitli armağanlar veren Lider Arı, Nevşehirli vatandaşların büyük takdir ve alkışını aldı.   

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı