Liseye geçiş süreci, öğrencilerin hayatlarındaki kıymetli bir dönüm noktasıdır

2025 LGS sonuçlarının açıklanmasının akabinde tercih periyodu başladı. Bu süreçte, öğretmenlerin ve rehberlik uzmanlarının sunduğu teklifler ile sistemle ilgili ihtarlar, tercihlerin sağlıklı bir formda yapılmasında kritik rol oynuyor. 

LGS puanı ne olursa olsun, hakikat lise tercihinde öğrencinin merkeze alınması gerektiğini vurgulayan Final Eğitim Kurumları Ortaokul – Lise Eğitim Koordinatörü Yahya Cemali, “LGS tercih periyodu, yalnızca bir liseye geçiş süreci değil, tıpkı vakitte öğrencilerin hayatlarında kıymetli bir dönüm noktasıdır. Bu süreçte puanlar, yüzdelik dilimler ve kontenjanlar elbette dikkate alınmalıdır fakat bunlar tek başına kâfi değildir. Her öğrencinin ilgi alanları, yetenekleri, duygusal gelişimi ve gereksinimleri farklıdır. Tercihler yapılırken kesinlikle bu özellikler dikkate alınmalıdır. Öte yandan, hangi okul tercih edilirse edilsin, gençlerin öğrenmeye açık, kendini tanıyan ve bu hayata katkı sunabileceğine inanan bireyler olarak lise yaşantısına adım atmaları gerekir.’’ dedi.

“Tercihlerin içinize sinmesi ve onaylatılması gerekli”

Yahya Cemali LGS tercihlerinde dikkat edilmesi gereken noktalara dair dört altın teklifte bulunuyor: “Tercih listesinde yazılacak her bir lise için veli kendisine ‘Çocuğum bu lisede okur mu? Çocuğumun bu lisede okumasını ister miyim?’ sorusunu sorup, karşılığı ‘evet’ ise o liseyi tercih listesine eklemelidir. Sonuç dokümanındaki imtihan puanıyla değil, ‘yüzdelik dilim’ bilgisine nazaran tercih yapılmalıdır. Zira yüzdelik dilim, öğrencinin imtihan sonucunun ‘başarı sıralamasıdır’. Öğrencinin yüzdelik dilimi ile liselerin geçtiğimiz yılın yerleştirme sonuçlarına nazaran oluşan yüzdelik dilimi E-Okul ekranlarında görülür. Bu yüzdelikler birbirine ne kadar yakınsa o kadar gerçekçi bir tercih yapılmış olur. Örneğin, %6’lık dilimdeki bir öğrencinin %4-5 dilimden de %8-9’luk dilimden de tercihler yapması uygundur. Lakin %14’lük dilimde bir sıralama ile % 6-7’lik dilimde tercih yapmak gerçekçi olmayacaktır. Her yüzde 1’de yaklaşık 10 bin öğrenci bulunduğu da bilinmelidir. Öte yandan, tercih sıralaması da büyük değer taşır zira sistem öğrenciyi listedeki sıraya nazaran yerleştiriyor. Son olarak, tercih süreçleri e-okul.meb.gov.tr adresinden yapılmalı ve mutlaka okul müdürlüğü tarafından onaylanmalıdır. Bu okul müdürlüğü öğrencinin kendi mezun olduğu ortaokul yahut rastgele bir ortaokul olabilir. Tercih ve onaylatma süreçlerinin 24 Temmuz saat 17.00’ye kadar tamamlanmış olması kaidedir.”

“İlk 3 tercih kesinlikle lokal olmalı”

Tercih sıralamasına dair de bilgi veren Yahya Cemali, şunları söyledi: ‘’Öğrencilerin toplamda 20 tercih hakkı bulunuyor. Bunların 5’i lokal (yakın etraftaki liseler) yerleştirmedir. Öteki 10’u merkezi imtihan yani LGS dediğimiz imtihan sonucuyla yapılan tercihlerdir. Kalan 5’i ise pansiyonlu okullar için ayrılmıştır. Lokal tercih yapılmadan sistem merkezi tercihlere geçişe müsaade vermiyor. Bu nedenle birinci 3 tercihin kesinlikle öğrencinin kayıt alanındaki okullardan seçilmesi gerekir. Tekrar bu lokal yerleştirme ekranında 5 tercihin 3 adedinden fazlası tıpkı okul tipini içeremez. Bir okul çeşidinden en fazla 3 tane tercih yapılabilir. Pansiyonlu liseleri tercih etmek mecburî değildir. Pansiyonlu lise tercihinde bulunanlar mahallî tercihlerinden birine yahut LGS sonucuna nazaran rastgele bir okula yerleşememişse, pansiyonlu lise tercihleri değerlendirmeye alınmaktadır.’’

“Yerleşen de yerleşmeyen de nakil başvurusu yapabilir.”

Ek yerleştirme sürecine ait ise Yahya Cemali, ‘’4 Ağustos’ta yerleştirme sonuçları ilan edilecek. Ve tıpkı gün boş kontenjanlar da duyurulacak. 4-6 Ağustos 2025 tarihleri ortasında ‘ek yerleştirme’ de diyebileceğimiz ‘nakil tercih müracaat süreci’ başlayacak. Bu ek/nakil yerleştirme 8 Ağustos’ta tekrarlanacak. Rastgele bir liseye yerleşen de yerleşemeyen de bu nakil müracaatlarında bulunabilir. Ayrıyeten öğrenci kaydını özel bir liseye yaptırmışsa ve öğrencinin kaydı E-Okul sistemine işlenmişse bu bahsettiğimiz tercih ekranları açılmayacaktır.’’ diye konuştu.

“Tercih ve yerleştirme sürecini ‘kazandı’ yahut ‘kaybetti’ olarak değerlendirmeyin.”

Tercih devrinde velilere yönelik tavsiyelerde bulunan Final Eğitim Kurumları Ortaokul- Lise Rehberlik Koordinatörü Bora Serhat Çelik, “Öncelikle, veliler bu periyodu, “fırsat kaçmasın” ya da “çocuğum geri kalmasın” kaygısıyla geçirmemelidir. Şunu unutmamak gerekir, imtihanlar biter, tercihler yapılır ve asıl kalıcı olan hayatın kendisidir. Temel olan, çocuklarımızın yaptıkları tercihlerle ve aldıkları sorumluluklarla ömürlerini şekillendirmeyi öğrenmeleridir. Hislerin ve tavırların çocuklarımıza yansıdığı asla akıldan çıkmamalıdır. Şimdi yolun başında olan genç bireylere dert ve kaygı yüklemek onların ömür yolundaki ilerleyişlerini kolay hâle getirmeyecektir. Çocuklarımızın geleceğe dair olumlu beklentiler taşıması ve yeterlilik hislerinin gelişmiş olması, onların hayattaki muvaffakiyetlerini belirleyen temel ögelerdir. Bu süreç, hem gençler hem de aileler açısından güçlendiren bir tecrübeye dönüşmelidir.’’ ifadelerini kullandı. 

“En düzgün lise, öğrenciye en uygun olandır.”

Öğrencilerin yeteneklerine ve ilgi alanlarına nazaran tercih yapılması gerektiğini belirten Bora Serhat Çelik, “Her öğrencinin akademik eğilimi, ilgi alanı, öğrenme tarzı ve hayat beklentisi farklıdır. Yüksek puanla girilen okullar ‘en güzel lise’ manasına gelmeyebilir. Öğrencinin keyifli, üretken ve başarılı olabileceği lise, kendi potansiyeliyle uyumlu olan liselerdir. Bu nedenle fen liseleri, Anadolu liseleri, toplumsal bilimler liseleri ya da meslek liseleri ortasında tercih yapılırken yalnızca etiket değil; içerik göz önünde bulundurulmalıdır.’’ dedi. 

“Lise, meslek seyahatinin başlangıç noktasıdır.”

Lise ömrünün değerine de değinen Bora Serhat Çelik, şöyle konuştu: “Liseler, sadece bilgi aktaran yerler değil; tıpkı vakitte bireyin meslek planlamasını ve ömür vizyonunu şekillendiren yapılardır. Lise tercihinde öğrencinin gelecekte okumak istediği üniversite programı, seçmek istediği meslek ve gelişimini destekleyecek eğitim modeli kesinlikle dikkate alınmalıdır. Lise yılları, gençlerin duygusal, toplumsal ve kişilik gelişimlerinin de formlandığı periyottur. Rehberlik çalışmaları, kulüp aktiflikleri, toplumsal sorumluluk projeleri, akran münasebetleri üzere alanlarda zenginleşen bir lise yaşantısı; bireyin kendisini tanımasına ve güçlü taraflarını keşfetmesine imkan tanır. Bu açıdan bakıldığında tercih edilecek okulun sadece muvaffakiyet ortalaması değil, sunduğu okul iklimi, rehberlik dayanağı ve toplumsal ortamı da kıymetlendirme kriteri olmalıdır.” 

“Mesleki ve teknik liseler göz arkası edilmemeli”

İnsan gücü arayışının da kıymetli bir kriter olduğunu vurgulayan Bora Serhat Çelik, “Unutmayalım ki, toplumların kalkınmasında nitelikli teknik elemanlara, sıhhat çalışanlarına, teknisyen ve ustalara da büyük muhtaçlık duyulmaktadır. Bilhassa son yıllarda bu alandaki profesyonellere yönelik talep süratle artmaktadır. Bu açıdan mesleksel ve teknik liseler, bu orta insan gücü yetiştirme noktasında kritik bir rol üstlenmektedir. Öğrencinin yaparak öğrenebileceği, direkt mesleğe geçiş yapabileceği bu okulların ehemmiyeti de göz arkası edilmemelidir.’’ ifadelerine yer verdi. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı