Küresel Araştırma: Yapay zekâyla güçlenen kamu kurumları israf ve suistimal ile uğraşta oyunun seyrini değiştirmeye hazır mı?

Yapay zekâ teknolojilerini suistimal etmeye çalışan dolandırıcılar, kamu bütçelerini tüketiyor ve devlet kurumlarına olan inancı zedeliyor. Lakin, ufukta görünen önemli yapay zekâ yatırımlarıyla, suistimalle çaba eden kamu grupları karşı atağa geçmeye hazırlanıyor. Coleman Parkes ile bilgi ve yapay zekâ alanının lideri SAS tarafından hazırlanan “Trust and Transparency: Combating Fraud to Maximize Public Program Efficiency” başlıklı yeni rapor, bu alandaki değerli bulguları ortaya koyuyor. Dünya analitik lideri SAS, gelişmiş analitik tahlilleriyle kamu kurumlarının operasyonel verimliliğini artırıyor, bütçe israfını azaltıyor ve toplumsal itimadın yine inşasına katkı sağlıyor.

SAS Küresel Risk, Suistimal ve Ahenk Tahlilleri Yöneticisi Shaun Barry, ‘Yasal düzenlemeler ve mevzuatlardan bağımsız hareket eden, yapay zekâ kullanan hatalıların avantajlı görünebileceğini düşünüyoruz. Lakin araştırmalar, kritik bir dönüm noktasında olduğumuzu gösteriyor. Dünyanın dört bir yanındaki kamu kurumları, suistimal ve israfı azaltarak değerli kamu programlarına olan itimadı tekrar inşa edecek büyük yapay zekâ ve üretken yapay zekâ yatırımlarına hazırlanıyor.’

Neredeyse her kamu kurumu yapay zeka takviyeli suistimal hücumlarına maruz kalıyor, fonları tüketiyor ve vatandaşların itimadını zedeliyor

Dünya genelindeki kamu kurumları, hükümet bütçelerinden milyarlarca doların erimesine ve kamu inancının zayıflamasına neden olan artan bir dolandırıcılık, israf ve suistimal (FWA) krizinin tesiri altında. Bu bahisle gayret eden ve ankete katılan 1.100 kamu görevlisinin neredeyse tamamı, kurumlarının yapay zekâ takviyeli suistimal ataklarının maksadı olduğunu belirtti ve %70’i son beş yılda bu çeşit atakların arttığını gördü.

Dolandırıcılar artık yapay zekâ takviyeli platformları kullanarak uydurma kimlikler oluşturuyor, son derece şahsileştirilmiş oltalama (phishing) kampanyaları hazırlıyor ve tespit edilmesi güç olan makûs maksatlı yazılımlar tasarlıyor. Bu araçlar, geniş data setlerini tahlil ederek insan davranışlarını taklit ediyor, evrak sahtekarlığı yapıyor ve zayıflıkları gerçek vakitli olarak kullanıyor. Anket iştirakçileri, bu çeşit durumlarla gayret edilmesi durumunda bütçelerinin yaklaşık %16’sı oranında tasarruf edilebileceğini iddia ediyor.

Bütçeye olan tesirinin ötesinde, iştirakçilerin %96’sı dolandırıcılık, israf ve suistimalin (FWA) vatandaşların kurumlarına ve programlarına olan itimadını olumsuz etkilediğini belirtti. Vatandaşlar, bu tip hücumların sıklıkla direkt ziyan gören tarafları oluyor; kimlik hırsızlığı, vergi dolandırıcılığı ve toplumsal yardım dolandırıcılığı en yaygın cinsler ortasında yer alıyor. SAS’ın dünya genelinde uygulamaya aldığı tahliller, bu çeşit hücumların tesirini azaltmada önemli muvaffakiyetler elde etti. Kurumların daha süratli ve gerçek karar almasına yardımcı olan bu sistemler, kamu fonlarının korunmasında stratejik rol oynuyor. SAS, bu teknolojileri yalnızca yazılım seviyesinde sunmakla kalmıyor; kurumlara özel danışmanlık, data idaresi ve tahlil altyapısıyla uçtan uca takviye sağlayarak kamu kesiminde katma kıymeti maksimize ediyor.

Kamu kurumları, dolandırıcılık, israf ve suistimal (FWA) ile gayrette pek çok pürüzle karşı karşıya kalıyor

Katılımcıların %85’i dolandırıcılık, israf ve suistimallerle çabayı birinci beş öncelikleri ortasında gösterse de, kurumların büyük çoğunluğu bu çabayı tesirli biçimde yürütecek kaynaklardan mahrum. Sadece her 10 kurumdan 1’i, dolandırıcılık, israf ve suistimal ile gayrette muhtaçlık duyduğu tüm araç ve kaynaklara sahip olduğunu belirtirken, yaklaşık 3’te 1’i önemli kaynak yetersizlikleriyle karşı karşıya. İştirakçiler, bu kısıtların en önemli nedenleri ortasında analitik yetkinlik eksikliği (%48), teknoloji yetersizliği (%40) ve bütçe kısıtları (%24) üzere ögeleri öne çıkarıyor.

Bu eksiklikler, kurumların dış ve iç kaynaklı dolandırıcılık, israf ve suistimal ile gayrette kusurları en aza indirme, data güvenliğini sağlama ve denetçi verimliliğini artırma istikametindeki uğraşlarını sekteye uğratıyor. Bu alanlar, iştirakçilerin yarısından fazlası tarafından öncelikli bahisler ortasında gösterildi.

Yapay zeka ve üretken yapay zekanın süratle benimsenmesi, dolandırıcılık, israf ve suistimal ile çabayı dönüştürebilir ve çalışanların verimliliğini artırabilir

Mevcut yapay zekâ kullanım oranları şimdi görece düşük düzeylerde; ankete katılanların yaklaşık yarısı dolandırıcılık, israf ve suistimal ile gayrette yapay zekâ kullanırken, üretken yapay zekâ (GenAI) kullananların oranı 4’te 1’in biraz üzerinde. Fakat benimseme eğrisi süratle yükseliyor. 

Araştırma, dolandırıcılığı tespit etmek için ağ tahlilinin kullanım oranının %32’den %87’ye çıkmasının beklendiğini ortaya koyuyor. Daha da umut verici olan ise, iştirakçilerin %97’si önümüzdeki iki yıl içinde üretken yapay zekâyı kullanmayı planlıyor. Bu artış; sentetik data, büyük lisan modelleri ve dijital ikizler üzere alanlarda da kıymetli atılımları beraberinde getirecek.

Bu gelişmeler, kamu kurumları için epey geniş kapsamlı ve olumlu sonuçlar doğurabilir. Hâlihazırda yapay zekâyı FWA ile çabada kullanan kurumların yaklaşık %40’ı, ikazları daha düzgün önceliklendirme, hadiseleri daha süratli ve daha büyük ölçekte tespit etme üzere yararlar sağladıklarını belirtiyor. Fakat en büyük kazanım olarak %57 oranla işçi verimliliğinde artış gösteriliyor. Bu bulgular, yapay zekânın kamu çalışanlarının üretkenliği üzerindeki tesirine odaklanan başka bir global araştırmayla da örtüşüyor; kelam konusu çalışmada iştirakçilerin büyük kısmı, önümüzdeki üç yıl içinde yapay zekânın kurumlarında üretkenliği artırma konusunda değerli, hatta kritik bir rol oynayacağını düşünüyor.

Vatandaş inancını yine inşa etmek ise yalnızca teknolojik gelişmelerle değil, birebir vakitte sorumlu yapay zekâ kullanımıyla mümkün. Kurumlar, programların bütünlüğünü sağlamak ve vatandaşları istenmeyen ziyanlardan korumak için insan kontrolünün vazgeçilmez olduğunu kabul ediyor. İştirakçilerin en çok tasa duyduğu mevzular ortasında bilgi saklılığı ve güvenliği (%48) ile yapay zekânın sorumlu biçimde kullanılması (%43) birinci sıralarda yer alıyor. 

Yeni yayımlanan raporda dolandırıcılık israf ve suistimalle uğraş yazılımları konusunda kesim analistleri tarafından daima başkan olarak gösterilen SAS’in teklifleri ile yapay zekâ takviyeli dolandırıcılık tespit ve inceleme tahlillerinden gerçek örnekler de yer alıyor.

SAS Türkiye ve Orta Asya Genel Müdürü Rasim Eğri yaptığı açıklamada “Dolandırıcılık, israf ve suistimal, kamu kurumlarının karşı karşıya kaldığı en büyük tehditlerden biri olmaya devam ediyor. Bu tehditler sırf kamu bütçelerini değil, vatandaşların kamu hizmetlerine olan itimadını de zedeliyor. Yapay zekâ ve ileri analitik teknolojiler bu noktada oyunun kurallarını değiştiriyor; kamu kurumlarına daha süratli karar alma, riskleri evvelce görme ve kaynakları daha verimli kullanma imkânı sunuyor.
 Bu dönüşümün en besbelli hissedildiği alanlardan biri ise sıhhat kesimi. Her yıl milyarlarca dolarlık kayba neden olan kusurlu ve uydurma talepler, SAS’ın sunduğu yapay zekâ takviyeli gelişmiş analitik tahlillerle erken evrede tespit edilebiliyor. SAS’ın sunduğu toplumsal ağ tahlili, makine tahsili ve kurumsal bilgi idaresi üzere teknolojiler, sırf dolandırıcılığı önlemekle kalmıyor; kamu kurumlarının operasyonel verimliliğini artırıyor, maliyetleri düşürüyor ve vatandaşların gereksinim duyduğu sıhhat hizmetlerine daha adil ve sağlam erişimini destekliyor. Bu sayede hem devlet hem vatandaş için gerçek, ölçülebilir bir katma paha yaratıyoruz. SAS olarak bu başarıyı, sıhhat ve kamu dalında onlarca ülkede yürüttüğümüz projelerden edindiğimiz global tecrübeyle destekliyoruz.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı