Girişimcilik İmtihanında Üniversitelerin Yeni Rolü, Yalnızca Fikir Değil Dayanıklılık da Kazandırmak

Son on yılda Türkiye’de girişimcilik hareketliliği ivme kazanmış olsa da bilgiler teşebbüslerin sürdürülebilirliği konusunda önemli bir problemle karşı karşıya olduğumuzu gösteriyor. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına nazaran, 2015–2024 yılları ortasında ülkemizde yaklaşık 384 bin yeni şirket kuruldu. Lakin birebir devirde 80 binden fazla şirket kapandı. 2024 yılı prestijiyle ise her dört yeni kuruluşa karşı bir şirket kapanıyor.

TÜİK’in şimdiki raporlarına nazaran, kurulan teşebbüslerin sadece yüzde 41,6’sı beşinci yılı görebiliyor. Yani her on teşebbüsten altısı beş yıl içinde faaliyetlerine son veriyor. Bilhassa erken etap teşebbüslerin birinci iki yılda kapanma oranı yüzde 43’ü buluyor. Bu durum, ülke genelinde hem girişimcilik kültürünü hem de ekonomik dinamizmi direkt etkileyen bir sorun olarak karşımıza çıkıyor.

Doç. Dr. Ahmet Turan: “Fikir var, ancak sistematik dönüşüm eksik”

Yeditepe Üniversitesi Teknoloji Transfer Ofisi Müdürü Doç. Dr. Ahmet Turan, verileri şöyle kıymetlendiriyor:

“Ülkemizde çok parlak fikirler çıkıyor, bilhassa üniversiteler bu manada büyük bir potansiyele sahip. Lakin bu fikirlerin start-up’a dönüşmesi ve hayatta kalması için gereken sistematik yapı, birden fazla vakit eksik kalıyor. Teşebbüsçüler teknik olarak güçlü ancak pazarlama, finansal planlama, ekip kurma ve iş modeli oluşturma bahislerinde zorluk yaşıyor.”

Girişimciler En Çok Nerelerde Zorlanıyor?

Doç. Dr. Turan’a göre, bir teşebbüsün yalnızca uygun bir fikirle kurulması kâfi değil. Teşebbüsçüler çoğunlukla şu alanlarda başarısız oluyor:

İş Modeli Yetersizliği: Girişimcilerin büyük kısmı, fikirlerini nasıl gelir getiren ve sürdürülebilir bir yapıya dönüştüreceğini bilmiyor. Ürün-pazar ahengi, fiyatlandırma stratejisi, müşteri segmentasyonu üzere temel kavramlarda eksiklik yaşanıyor.

Ekip Kurma ve Yönetme: Farklı yetkinliklere sahip şahıslardan oluşan bir takım kurmak birçok vakit göz gerisi ediliyor. Birçok teşebbüs, tek bir alana sıkışmış, homojen grup yapısı nedeniyle zayıf düşüyor.

Finansal Okuryazarlık Eksikliği: Bütçe idaresi, yatırım planlaması ve finansal projeksiyonlar üzere kritik alanlarda teşebbüsçüler dayanak almakta geç kalıyor. Yatırımcı sunumları zayıf hazırlanıyor, yatırımcının itimadı kazanılamıyor.

Psikolojik Dayanıklılık: Ret almak, belirsizlikle başa çıkmak ve uzun vadeli motivasyon üzere hususlarda kişisel dayanıklılık da bir sorun. Sabır, esneklik ve tekrar deneme cüreti olmadan teşebbüslerin ilerlemesi zorlaşıyor.

Üniversiteler Bu Problemlere Nasıl Karşılık Veriyor?

Yeditepe Üniversitesi’nin Teknoloji Transfer Ofisi, bu meselelere yönelik çok katmanlı tahliller sunuyor:

Mentorluk ve İş Geliştirme Dayanağı: Fikirden eser geliştirmeye, pazarlama stratejisinden yatırımcı görüşmelerine kadar farklı kademelerde birebir mentorluk hizmeti sunuluyor.

Çapraz Disiplinli Takımlaşma: Farklı fakültelerden öğrencilerin ve akademisyenlerin bir ortaya gelerek çok istikametli teşebbüs takımları kurması destekleniyor.

Fon ve Teşvik Yönlendirmesi: TÜBİTAK BİGG, Horizon Europe, Erasmus+ üzere ulusal ve milletlerarası dayanak programlarına müracaat konusunda rehberlik sağlanıyor.

Girişimcilik Eğitimi ve Atölyeler: Pitch hazırlama, iş modeli tasarımı, MVP oluşturma ve finansal idare üzere hususlarda uygulamalı atölyeler düzenleniyor.

Uluslararasılaşma Stratejisi: Üniversite bünyesinden çıkan teşebbüslerin yurtdışına açılması için hızlandırıcı programlar, yatırımcı buluşmaları ve çevrimiçi mentorluklarla takviye veriliyor.

Neden Kapanıyorlar? Üniversiteler Ne Yapmalı?

Doç. Dr. Ahmet Turan, üniversitelerin yalnızca fikir üretimiyle hudutlu kalmaması gerektiğini vurgulayarak şunları söylüyor: 

“Girişimlerin kapanma nedenlerinin başında yanlış zamanlama, müşteri gereksinimini yanlışsız tahlil edememe ve sürdürülebilir iş modeli kuramama geliyor. Üniversiteler bu süreçte yalnızca bilgi değil, yapılandırılmış bir ekosistem sunmalı. Girişimcilik artık seçmeli bir husus değil; eğitim, dayanak, finans ve ağ boyutunda entegre bir sistem olarak kurgulanmalı.”

Başarılı Teşebbüslerin ardında Güçlü Üniversiteler Var

“Girişimcilik ekosisteminde başarıyı sırf yeni kurulan şirket sayısıyla değil, bu şirketlerin uzun vadeli yaşama oranlarıyla ölçmek gerekiyor” diyen Doç. Dr. Turan, şunları kaydetti:

“Yeditepe Üniversitesi üzere güçlü ve vizyoner üniversiteler, sundukları çok katmanlı takviye modelleriyle girişimcilik ekosisteminin en kritik aktörleri ortasında yer alıyor. Yeditepe Üniversitesi olarak bizler, fikir evresindeki adaylardan başlayarak; hızlandırıcı programlar, gelişmiş Ar-Ge altyapısı, patentle korunan teknolojiler ve finansal takviye sistemleriyle girişimciliği çok taraflı destekliyor, bu süreci sürdürülebilir hale getiriyoruz.

Üniversitemizde, Teknoloji Transfer Ofisimiz aracılığıyla bugüne kadar 168 iş fikrine ve 403 girişimciye mentorluk sağladık; bu fikirlerin değerli bir kısmını muvaffakiyetle şirketleştirdik. 2024 yılı prestijiyle, mezunlarının en çok teşebbüs firması kurduğu birinci 10 üniversite ortasında yer almaktan gurur duyuyoruz.

‘Girişimcilik Yeditepe’nin Ruhunda Var!’ mottosuyla ve birebir kararlılıkla, girişimciliği desteklemeye devam edeceğiz.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı