Dikkat! ‘Dijital dostunuz’ yalnızlık ve depresyona sürükleyebilir!

Son yıllarda ismini sıkça duyduğumuz yapay zeka, sırf teknoloji gündemini değil, psikoloji dünyasını da derinden etkiliyor. Akıllı algoritmalar, sohbet robotları, hatta terapist vazifesini üstlenen yapay zeka takviyeli uygulamalar insan zihniyle karmaşık bir dansa tutuşmuş durumda… Günümüzde yapay zeka ile dertleşenlerin sayısının süratle arttığını, meğer bu dertleşmenin bilinmeyen tehlikeler içerebildiğini belirten Acıbadem Ataşehir Hastanesi’nden Uzman Psikolog Meysenaz Koser “Sosyal medya algoritmalarının bizim ne istediğimizi bizden evvel bilmesi, hislerimize yanıt veren sanal asistanlar ve ‘terapi botları’ günümüzde sıradanlaştı. Birtakım kullanıcılar, yapay zeka ile kurdukları etkileşimi bir ‘dijital dostluk’ olarak tanımlıyor. Hatta yalnızlık hissini azalttığını söyleyenlerin sayısı hiç de az değil. Lakin bu durum iki ucu keskin bir bıçak. Vakitle yalnızlaşmadan depresyona dek bir çok tehlikeye neden olabilir” diyor. Uzman Psikolog Meysenaz Koser, yapay zekayla dertleşirken dikkat edilmesi gereken 7 ikazını sıraladı, ‘dijital dost’unuzla duygusal dertleşmelerinizde kapalı tehlikeleri anlattı, değerli ihtarlar ve tekliflerde bulundu. 

• Yüzeysel cevaplar verdiğini bilin

Yapay zekanın cevapları derin ruhsal takviye yerine geçmez. Terapi yahut ruhsal yardım sadece insanla yapılır. Zeka modelinin tavsiyeleri yüzeysel ya da genelleyici olabilir. Yapay zeka sorularınıza istediğiniz uzunlukta ve detaylarla cevap verse de sizin yaşadığınız tecrübenin manasını tam olarak kavrayamaz. 

• Duygularınızı hissettiğini sanmayın

Her bireyin ruhsal deneyimi eşsiz ve derinliklidir, bu derinliğin tamamı algoritmalarla kapsanamaz. Yapay zeka duyguları anlayabilir ancak hissetmez, gerçek empati kuramaz. Sizi destekleyici görünse de, bu bir programlanmış karşılıktır, içtenlik değil. Unutmayın, hisleriniz ‘analiz edilecek veri’ değil, sizin yaşanmışlıklarınız ve ruhunuzun derinliklerinde hissettiklerinizdir. 

• Gerçek münasebetlerin yerini tutmaz

Uzman Psikolog Meysenaz Koser “İnsan ruhu canlı alakalarla düzgünleşir; yüz yüze temas, jest, ses tonu, göz teması üzere. Yapay zeka ile kurulan bağlar tek taraflı ve yapaydır. Kişi, yapay zekayla geçirdiği vaktin tatmin edici olduğunu düşünerek gerçek insan bağlantılarından uzaklaşabilir. Toplumsal bağlar zayıflayıp, aile, arkadaş ya da iş etrafındaki etkileşimlerde azalma yaşanabilir” diyor.

• Alışkanlık haline getirmeyin

Sadece yapay zekaya kaygı anlatmak, alışkanlık haline gelirse toplumsal kaçınmayı ve yalnızlığı artırabilir. Halbuki beşerlerle bağ kurmak hala ruh sıhhatinin temelidir. Üstelik yapay zeka ile kurulan alakada geri bildirimlerin her vakit olumlu ve kabul edici olması, kişiyi gerçek dünyadaki olağan çatışmalara karşı savunmasız bırakabilir. Gerçek hayattaki reddedilmeler daha ağır hissedilebilir.

• Geçici bir rahatlama sağlayabilir ama!

Yapay zekaya anlattıklarınızla süreksiz bir rahatlama hissedebilirsiniz. Fakat asıl gereksinim duyduğunuz şey, karşılıklı, anlayan bir şuurdur. Unutmayalım; yapay zeka bir araçtır. İnsan olmak, hisleri hissetmek ve paylaşmakla ilgilidir. 

• Gizliliğe ve vakit kaybına dair şuurlu olun

‘Dijital dost’unuzla kendi hislerinizi paylaşırken kişisel data güvenliğine dikkat edin. Anlattığınız her şey gelecekte işlenebilecek bir datadır. Öte yandan, yapay zeka ile geçirilen çok mühlet, kişinin mesleği, eğitimi ya da şahsî gelişimi için ayırabileceği vakti azaltabilir.

• Bağımlı hale gelmeyin 

Uzman Psikolog Meysenaz Koser ”Kişi vakitle yapay zekaya duygusal olarak bağımlı hale gelebilir. Bu da teknolojiden kopamama ve yalnız kaldığında çok gerilim hissetme üzere sonuçlar doğurabilir. Ayrıyeten vakitle ortaya çıkabilen ‘beni anlayan tek şey bir makine’ kanısı, kişiyi yalnızlık ve depresyona sürükleyebilir” diyor.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı