Kekemelik tedavisi şahsa özel olmalı!

Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Lisan ve Konuşma Terapisti Prof. Dr. Ahmet Konrot, çocuklarda 2 ila 5 yaş ortasında ortaya çıkan kekemelik konusuna değindi.

Kekemelik resen ortaya çıkıyor

Kekemeliğin resen ve 2 ile 5 yaşları ortasında ortaya çıkan bir durum olduğunu tabir eden Prof. Dr. Ahmet Konrot, “Kekemelik her 100 çocuktan beşinde gözlenir. Kekemeliğe müdahale, kişinin yaşına nazaran büsbütün farklılık gösterir. Okul öncesi devir, okul çağı, ergenlik ve yetişkinlik periyotlarının her biri farklı yaklaşımlar gerektirir. Bu nedenle okul öncesi periyottaki çocuklar için ‘ne kadar erken, o kadar iyi’ prensibi geçerlidir. Öteki yaş kümelerinde ise duruma has farklı formüller kullanılır. Kekemelik, birinci bakışta kolay görünse de aslında yönetilmesi en sıkıntı konuşma bozukluklarından biridir. Zira bu durum yalnızca konuşan kişiyi değil, birebir vakitte ailesini ve toplumsal etrafını de derinden etkileyen çok boyutlu bir problemdir.” dedi.

Kekemelik terapisi nasıl yapılıyor

Kekemelik terapisine ait bilgi veren Prof. Dr. Ahmet Konrot, “Yaş fark etmeksizin, kekemelik terapisinde temelde iki ana yaklaşım bulunur, bunlar direkt ve dolaylı teknikler. Bilhassa okul öncesi periyotta sıkça başvurduğumuz dolaylı sistemde, çocuğa müdahale etmek yerine etrafı düzenlenir. Bu, ailenin bakış açısını değiştirmeyi, onları bilgilendirmeyi ve sürece doğal gelişimin bir kesimi olarak yaklaşmalarını sağlamayı içerir. Öbür yandan, direkt formüllerde ise değişim için farkındalık yaratmak temeldir ve bu gayeye yönelik terapiler uygulanır. En uygun yolu belirlerken çocuğun kişiliği, ailenin durumu ve dinamikleri üzere pek çok faktörü göz önünde bulundururuz. Bu nedenle, hangi yaşta olursa olsun, kekemelik tedavisi her vakit şahsa özel ve karmaşık bir süreçtir.” diye konuştu.

Hedefimiz, bireyi daha güzel irtibat kurabilen bir kişi haline getirmek

Kekemelik terapisinde üç yaklaşımın öne çıktığını lisana getiren Prof. Dr. Ahmet Konrot, şöyle devam etti:

“Birincisi, klasik konuşma terapisi olan akıcılığın biçimlendirilmesidir. Bu teknikte odak, çeşitli alıştırma ve idmanlarla ‘kekemeliği nasıl denetim edebilirim ve akıcılığı nasıl sağlayabilirim?’ sorusuna yanıt aramaktır. İkinci yaklaşım ise kekemeliğin yönetilmesidir. Burada maksat kekemeliği büsbütün ortadan kaldırmak değil, ‘onunla nasıl başa çıkabilirim ve hayatımı nasıl daha rahat sürdürebilirim?’ sorusuna odaklanmaktır. Üçüncü ve daha yeni bir yaklaşım ise bizim de Üsküdar Üniversitesi’nde uygulamaya başladığımız, kişinin konuşma formuna değil, iletişim maharetlerini geliştirmeye odaklanan yoldur. Bu yaklaşımda gayemiz, bireyi daha âlâ irtibat kurabilen bir kişi haline getirmektir. Bu süreçte hem bireyin kendisiyle hem de ailenin farkındalığını artırmaya yönelik çalışırız. Görüldüğü üzere kekemelik, kolay bir konuşma meselesinden çok daha karmaşık ve çok boyutlu bir husustur.”

Dil ve konuşma terapistlerinin alanı çok geniş

Dil ve konuşma terapistlerinin alanının çok geniş olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ahmet Konrot, “Görev tarifimiz yalnızca lisan ve konuşma bozukluklarını değil, tıpkı vakitte ses ve yutma bozukluklarını da kapsar. Bu alanların her biri kendi içinde derin ve farklı bir uzmanlık gerektirdiği için terapistler 4 yıllık kapsamlı bir eğitim alırlar. Örneğin, dudak-damak yarıklığı üzere ağız-yüz (orofasiyel) bozukluklarına bağlı sıkıntılarda, ameliyat öncesi ve sonrası için büsbütün farklı terapi yaklaşımları gerekir. Bu noktada ‘yönetim’ sözünü sıkça kullanıyorum, zira ailelerin birinci sorusu ‘Bunu nasıl halledebilirim?’ olsa da, asıl kıymetli olan ‘Bu meseleyle nasıl baş edebilirim ve bu süreci nasıl yönetebilirim?’ sorusudur. Sorunu ortadan kaldırma isteği anlaşılırdır, lakin süreci yanlışsız yönetmek çok daha karmaşık ve kıymetlidir. Bu nedenle, her hadiseyi bireye ve ailenin dinamiklerine has olarak, başka ayrı kıymetlendirmek zorundayız.” halinde konuştu.

‘Kekemelik büsbütün güzelleşir mi?’ üzere soruların kesin bir yanıtı yok

Dil ve konuşma bozukluklarının tarifi net olsa da idaresinin son derece karmaşık ve çok değişkenli bir süreç olduğuna işaret eden Prof. Dr. Ahmet Konrot, şöyle devam etti:

“Özellikle ‘Kekemelik büsbütün düzgünleşir mi?’ üzere soruların kesin bir karşılığı yoktur. Sürecin nasıl ilerleyeceğini lakin yaşayarak görebiliriz. Bu belirsizlik nedeniyle kimi terapi yaklaşımları, kekemeliği büsbütün yok etmeye odaklanmak yerine, bireyin ‘daha akıcı bir kekeme olarak bununla nasıl başa çıkabileceğine’ odaklanır. Bilimsel bilgiler umut vericidir; bilhassa okul öncesi devirde yanlışsız müdahalelerle kekemeliğin büsbütün ortadan kalktığı olaylar delile dayalı araştırmalarla gösterilmiştir. Fakat bu, her çocukta tıpkı sonucun alınacağı manasına gelmez. Biz istatistiklerle konuşuruz ve delile dayalı uygulamalarda bile her vakit bir yanılgı hissesi ve olumsuz sonuç ihtimali kaçınılmazdır.”

Dijital çağın çocukların konuşma hünerleri üzerindeki etkisi 

İçinde yaşadığımız dijital çağın çocukların konuşma marifetleri üzerindeki tesirine de değinen Prof. Dr. Konrot, “Pek çok soru aileler tarafından bana getirilir: ‘Tablet kullanmalı mı? Bu, çocuğun bağlantı marifetlerini bozar mı?’ diye. İçinde yaşadığımız gerçeği bir görmemiz lazım. Ben WhatsApp’ta yazışırken düzgün cümleler kurmaya çalışıyorum lakin bir genç ‘tamam’ yerine ‘tmm’ diye yazıyor. Artık hangisi yanlışsız? Benim düzgün cümlelerle yazmam mı, yoksa WhatsApp’ın kendi jargonu mu? Dijital irtibatın de kendine mahsus bir sistemi var ve o kendi mecrasını bulacak. İrtibat marifetlerini bozduğunu ya da bozmadığını söyleyebilecek delile dayalı araştırmaları yapmak mümkün olmadığı için de bunun karşılığını vermek çok gerçek olmaz.” halinde kelamlarını tamamladı. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı