Egeli akademisyenden akciğer kanserine karşı yenilikçi tedavi yaklaşımı

Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Biyoteknoloji Anabilim Kolu öğretim üyesi Doç. Dr. Hasan Akbaba’nın yürütücülüğünü üstlendiği “Akciğer kanserinin tedavisine yönelik terapötik gen düzenlemesi emeliyle ribonükleoprotein yüklü lipit nanopartiküllerin piezoelektrik inhalasyon sistemleri ile iletimi” başlıklı proje, TÜBİTAK 2515 –COST Aksiyon Üyeleri Ar-Ge Dayanak Programı kapsamında desteklenmeye uygun bulundu. Proje kapsamında çağın hastalığı olan kanserin tedavisine yönelik olarak yenilikçi ve multidisipliner bir yaklaşımla gen tedavisi gerçekleştirilecek.

Proje takımını makamında ağırlayarak tebrik eden Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Üniversitemizde oluşturduğumuz sürdürülebilir bilim iklimi çerçevesinde üretken akademisyenlerimiz tarafından hazırlanan projeler, TÜBİTAK ve TÜSEB nezdinde desteklenmeye devam ediyor. Eczacılık Fakültesi öğretim üyemiz Doç. Dr. Hasan Akbaba ve grubunun gerçekleştirdiği proje ile kanser tedavisine yönelik gen tedavileri geliştirilecek. Sıhhat temalı bir üniversite olarak bu alanda kıymetli projeler üretmeye devam ediyoruz. Hocamızı ve grubunu çalışmalarından dolayı tebrik ediyorum” dedi. Ziyaret esnasında Doç. Dr. Akbaba, Prof. Dr. Budak’a, proje dışında, yurt dışında gerçekleştirdikleri mRNA aşılarının uygulamasına yönelik mikroiğne sistemlerinin geliştirilmesi çalışmaları ve alanının en itibarlı mecmualarından olan “Nature Immunology” mecmuasında çıkan makalesi ile ilgili bilgiler de aktardı.

“CRISPR teknolojisi direkt kanserli hücre çekirdeğine hedeflenecek”

Proje kapsamında akciğer kanserinin tedavisine yönelik olarak hedeflenebilir ve aktif gen tedavisi yaklaşımının geliştirileceğini söz eden Doç. Dr. Hasan Akbaba, “Gen tedavisinin yaygınlaşması, aktifliğinin ve güvenilirliğinin artması için keşfedilen moleküler yolaklar ve düzenekler kadar bu yolaklarda aktif malzemelerin ilgili bölgelere taşınması da epey kıymetlidir. CRISPR-Cas9 sisteminin gen tedavisi emeliyle kullanılmasının gündeme gelmesinden sonra bu sistemi tesir yerine ulaştıracak taşıyıcı sistemler geliştirilmesi ehemmiyet kazanmıştır.  Projenin hedefi, moleküler bir teknik olan ‘CRISPR/Cas9’ teknolojisinin terapötik gayeyle kullanımı için enzim ve sgRNA kompleksinin lipit nanopartiküller içerisinde enkapsüle edilmesi ve yüzey modifikasyonları ile bu nanopartiküllerin hücre ve çekirdek (nükleus) penetrasyonlarının artırılmasıdır. Hazırlanan formülasyonlar ile çok gayeli bir tedavi yaklaşımı gerçekleştirilecek olup farklı moleküler yolaklar akciğer kanserine spesifik hedefleyici peptit kombinasyonu kullanılarak uygulanacaktır. Uygulama yolu olarak inhalasyon yolağı tercih edilmekle birlikte, hazırlanan LNP süspansiyonu pizeoelektrik sistemler aracılığı ile aerosol forma getirilerek uygulama gerçekleştirilecektir” dedi.

Projenin gelişim sürecini anlatan Doç. Dr. Akbaba, “Bu proje, doktora öğrencim Uzm.  Ecz. Deniz Onan’ın doktora tezi çalışmaları esnasında geliştirdiğimiz çalışmaların devamı ve geliştirilmiş bir halidir. Ayrıyeten, Uzm.  Ecz. Deniz Onan’ın doktora tezi kapsamındaki çalışmalarını yürütücülüğünü de üstlendiği TÜSEB-A3-01 projesi dış kaynaklı olarak desteklemesi hayli değerli bir muvaffakiyettir.” dedi.

Multidisipliner araştırma ekibi

Doç. Dr. Hasan Akbaba’nın yürütücü olduğu proje ekibinde; Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Biyoteknoloji Anabilim Kolu doktora öğrencisi Deniz Onan,  Ege Üniversitesi Aşı Geliştirme Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Lider Yardımcısı Prof. Dr. Mert Döşkaya danışmanlık vazifesini üstlenirken,  Doç Dr. Hüseyin Can ve Doç. Dr. Muhammet Karakavuk araştırmacı olarak yer alıyor. Projenin kurum dışı paydaşlarında; İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmasötik Biyoteknoloji Anabilim Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Gülşah Erel Akbaba ve İzmir Biyotıp ve Genom Merkezinden Doç. Dr. Şerif Şentürk bulunuyor.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı