Araştırma-Geliştirme Faaliyetleri Araştırması, 2024

Araştırma-Geliştirme (Ar-Ge) harcaması 2024 yılında 651 milyar 822 milyon TL’ye yükseldi

Gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcaması 2024 yılında bir evvelki yıla nazaran 274 milyar 279 milyon TL artarak 651 milyar 822 milyon TL’ye yükseldi.

Gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcaması, 2023-2024

Ar-Ge harcamasının gayrisafi yurt içi hâsıla (GSYH) içindeki hissesi %1,46 oldu

Gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcamasının GSYH içindeki oranı 2023 yılında %1,39 iken, 2024 yılında 44 trilyon 587 milyar 225 milyon TL’lik GSYH içindeki oranı %1,46 oldu.

Ar-Ge harcamasının GSYH içindeki hissesi, 2009-2024

En fazla Ar-Ge harcaması mali ve mali olmayan şirketler tarafından yapıldı

Ar-Ge harcamalarında mali ve mali olmayan şirketler %64,8 ile en büyük hisseye sahip olurken, bunu %30,9 ile yükseköğretim takip etti. Kâr gayesi olmayan kuruluşlar tarafından yapılan Ar-Ge harcamalarının da dâhil olduğu genel devlet Ar-Ge harcamalarının toplam Ar-Ge harcamaları içindeki hissesi ise %4,3 oldu. Ar-Ge harcamaları içerisinde işçi harcamaları %59,5 ile en büyük harcama kalemini oluşturdu.

Mali ve mali olmayan şirketler Ar-Ge finansmanında %53,8 ile birinci sırada yer aldı

Ar-Ge harcamalarının 2024 yılında %53,8’i mali ve mali olmayan şirketler tarafından finanse edilirken genel devlet Ar-Ge harcamalarının %30,4’ünü, yükseköğretim %12,9’unu, yurt dışı kaynaklar %2,9’unu ve başka yurt içi kaynaklar yaklaşık olarak %0,01’ini finanse etti.

Sektörlere nazaran finans kaynakları dağılımı, 2024

Tam vakit muadili cinsinden 310 bin 473 Ar-Ge çalışanı çalıştı

Tam vakit muadili (TZE) cinsinden 2024 yılında toplam 310 bin 473 kişi Ar-Ge çalışanı olarak çalıştı. Bölümler prestiji ile dağılımına bakıldığında ise TZE cinsinden toplam Ar-Ge işçisinin 2024 yılında %67,1’i mali ve mali olmayan şirketlerde, %30,0’ı yükseköğretimde ve %2,9’u kâr hedefi olmayan kuruluşların da dâhil edildiği genel devlet dalında yer aldı.

TZE cinsinden bayan Ar-Ge işçisinin oranı %34,2 oldu   

TZE cinsinden bayan Ar-Ge işçi sayısı, 2024 yılında 106 bin 74 kişi ile toplam Ar-Ge işçi sayısının %34,2’sini oluşturdu. Bölümler prestijiyle TZE cinsinden bayan Ar-Ge işçi oranı yükseköğretimde %47,9, kâr hedefi olmayan kuruluşların da dâhil edildiği genel devlette %30,6, mali ve mali olmayan şirketlerde ise %28,2 oldu.

TZE cinsinden Ar-Ge insan kaynağının cinsiyete nazaran dal içi dağılımı, 2024

Ar-Ge çalışanının %30,6’sı doktora yahut muadili eğitim düzeyine sahip

Ar-Ge işçisi tahsil durumuna nazaran incelendiğinde, Ar-Ge işçisinin %39,9’unun lisans eğitim seviyesine sahip olduğu görüldü. Bunu sırasıyla %30,6 ile doktora yahut muadili, %20,3 ile yüksek lisans, %4,9 ile meslek yüksekokulu ve %4,4 ile lise ve altı kategorileri takip etti. TZE cinsinden Ar-Ge işçisinin eğitim durumuna nazaran dağılımı ise sırasıyla; %48,9 ile lisans, %21,2 ile doktora yahut muadili, %19,1 ile yüksek lisans, %5,8 ile meslek yüksekokulu ve %5,0 ile lise ve altı eğitim seviyesi biçiminde oldu.

Öğrenim durumuna nazaran sayı ve TZE cinsinden Ar-Ge çalışanı, 2024

En fazla Ar-Ge harcaması TR10 (İstanbul) bölgesinde gerçekleşti

İstatistiki Bölge Üniteleri Sınıflaması (İBBS) 2. Seviyeye nazaran 2024 yılında Ar-Ge harcamalarının en yüksek olduğu bölge toplam Ar-Ge harcamasının %33,4’ünü gerçekleştiren TR10 (İstanbul) iken, bunu %27,8 ile TR51 (Ankara) ve %9,4 ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesi takip etti.

Toplam Ar-Ge işçi sayısının %32,6’sı TR10 (İstanbul), %19,2’si TR51 (Ankara) ve %8,3’ü TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) bölgesinde istihdam edildi.

Mali ve mali olmayan şirketlerde Ar-Ge harcamasının %52,7’si Ar-Ge merkezlerinde yapıldı

Mali ve mali olmayan şirketler tarafından 2024 yılında gerçekleştirilen 422 milyar 307 milyon TL Ar-Ge harcamasının %52,7’si Ar-Ge merkezlerinde gerçekleştirildi. Ar-Ge merkezlerinde yapılan Ar-Ge harcamasının %89,4’ü, 250 ve üzeri çalışan sayısına sahip olan teşebbüsler tarafından yapıldı.

En fazla Ar-Ge harcaması yüksek teknoloji faaliyetlerindeki teşebbüsler tarafından yapıldı

İmalat endüstrinde Ar-Ge faaliyeti yürüten teşebbüsler teknoloji seviyelerine nazaran sınıflandırıldığında, 2024 yılında imalat endüstrinde gerçekleştirilen 210 milyar 506 milyon TL Ar-Ge harcamasının %46,9’unun yüksek teknoloji faaliyetinde yer alan teşebbüsler tarafından gerçekleştirildiği görüldü. İmalat sanayindeki toplam Ar-Ge harcamasının %40,2’si orta yüksek teknoloji faaliyetindeki teşebbüsler, %8,2’si orta düşük teknoloji faaliyetindeki teşebbüsler ve %4,7’si düşük teknoloji faaliyetindeki teşebbüsler tarafından yapıldı.  

İmalat endüstrinde gerçekleştirilen Ar-Ge harcamalarının teknoloji seviyesine nazaran dağılımı, 2015-2024

İmalat endüstrinde Ar-Ge faaliyeti yürüten girişimlerdeki araştırmacı sayıları incelendiğinde 2024 yılında en fazla araştırmacının 31 bin 701 kişi ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten teşebbüsler tarafından istihdam edildiği görüldü. Bunu 22 bin 93 araştırmacı istihdamı ile yüksek teknoloji faaliyeti yürüten teşebbüsler takip etti. TZE cinsinden araştırmacı sayıları dikkate alındığında da en fazla bedelin 28 bin 957 ile orta yüksek teknoloji faaliyeti yürüten teşebbüslerde olduğu saptandı.

İmalat endüstrinde Ar-Ge faaliyeti yürüten teşebbüslerin teknoloji seviyesine nazaran araştırmacı sayıları, 2024

Dolaylı Ar-Ge teşviklerinin özel kesim Ar-Ge harcaması içerisindeki hissesi  %25,1 oldu

Dolaylı Ar-Ge teşviklerinin, mali ve mali olmayan şirketlerin Ar-Ge harcaması içerisindeki hissesi 2015 yılında %14,8 iken 2024 yılında %25,1’e yükseldi. Mali ve mali olmayan şirketlerin Ar-Ge harcaması 2015 yılında 11,2 milyar TL iken, bu harcamalar 2024 yılında 422 milyar TL’ye ulaştı.

Mali ve mali olmayan şirketlerin Ar-Ge harcamaları ve dolaylı Ar-Ge teşviklerinin hissesi, 2015-2024

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı