Garanti BBVA ve TURMEPA’dan Müsilajla Çabada Yeni Adım

Garanti BBVA’nın, DenizTemiz Derneği/ TURMEPA iş birliğiyle 2021 yılından bu yana yürüttüğü Mavi Nefes Projesi’nde, deniz altı ekosistemini müdafaaya yönelik bilimsel çalışmalar tüm süratiyle sürüyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı koordinasyonunda yürütülen projenin Marmara ayağında, müsilajı su altı ekosisteminden uzaklaştırmaya yönelik geliştirilen temizleme tekniğinin birinci saha denemeleri Burgazada açıklarında gerçekleştirildi.

TURMEPA uyumunda ve Mavi Nefes Marmara Denizi Uygunlaştırma Projesi kapsamında gerçekleştirilen dalışta, tekniğin su sütunu ve deniz tabanı üzerindeki tesirleri gözlemlendi; elde edilen bulgular bir sonraki fazın bilimsel değerlendirmelerine temel oluşturmak üzere kayıt altına alındı.  İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı, Hidrobiyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cem Dalyan ve ekibinin liderliğinde gerçekleştirilen deneme dalışına Garanti BBVA Su Altı Dalış Kulübü, Garanti BBVA Genel Müdür Yardımcısı Sibel Kaya, TURMEPA Genel Müdürü Semiha Öztürk ve İstanbul Üniversitesi TTO Genel Müdürü Mehmet Besim Müftüoğlu yerinde eşlik etti. 

Müsilajı Kaynağında Temizleyen Yenilikçi Teknoloji

TURMEPA ve İstanbul Üniversitesi iş birliğiyle geliştirilen aygıt müsilajı venturi sistemiyle hava basıncıyla temizliyor. Böylelikle mercanların, alglerin, deniz çayırlarının ve öteki hassas canlıların üzerini kaplayan müsilaj katmanının fizikî olarak uzaklaştırılması sağlanıyor. Aygıt, ekosisteme ziyan vermeden biyolojik çeşitliliğin korunmasına yardımcı olacak halde tasarlandı. Birinci denemelerde, aygıtın Burgazada etrafındaki habitat üzerinde kayda paha paklık sağladığı gözlemlendi.

Mahmut Akten: “Denizlerimizin nefes alması için bilimi, teknolojiyi ve sivil toplumu bir ortaya getiriyoruz.”

Garanti BBVA Genel Müdürü Mahmut Akten, projenin geldiği noktayı şu sözlerle kıymetlendirdi: “Mavi Nefes projemizle 2021’den bu yana denizlerin sıhhati için bilim insanları, sivil toplum ve gönüllülerle birlikte çalışıyoruz. TURMEPA’yla birlikte kararlılıkla yürüttüğümüz bu projede pek çok noktada tabiata somut katkı sağlıyor, birebir vakitte gelecek kuşaklarda etraf farkındalığı yaratıyoruz. Lakin hedefimiz sadece yüzeydeki atıkları temizlemek değil; deniz altı hayatını da onaracak uzun vadeli, bilim temelli tahliller üretmek. Mavi Nefes, bu istikametiyle sırf bir paklık hareketi değil; bilgiye dayalı, ölçülebilir ve sürdürülebilir etkiyi hedefleyen bütüncül bir program. Bugün geldiğimiz noktada, sırf farkındalık değil, tahlil üreten teknolojiler de geliştiriyoruz. Geliştirilen aygıt, Marmara Denizi’nde müsilajın temizlenmesine ve su altı ömrünü muhafazaya katkı sağlayacak değerli bir adım. Garanti BBVA olarak sürdürülebilirliği iş stratejimizin merkezine koyarken bir yandan da denizlerimizin nefes alması için bilimi, teknolojiyi ve sivil toplumu bir ortaya getirmeye devam edeceğiz.”

DenizTemiz Derneği Derneği/ TURMEPA Yönetim Kurulu Lideri Şadan Kaptanoğlu, “TURMEPA’da daima söylediğimiz üzere aldığımız iki nefesten biri denizden geliyor. Okyanuslar ve denizler hayatın kaynağı ve geleceğimizin teminatı. Bu nedenle onları korumak, sırf bugünün değil yarının da sorumluluğu. Garanti BBVA iş birliğiyle yürüttüğümüz Mavi Nefes Projesi, bu sorumluluğun şuuruyla bilimi, teknolojiyi ve toplumsal farkındalığı bir ortaya getiriyor. Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından oluşturulan Marmara Denizi Aksiyon Planı Uyum Kurulu’nda tek sivil toplum kuruluşu olarak yer alan TURMEPA’nın, Garanti BBVA ile el ele müsilaj krizine cevap olarak 2021 yılında başlattığı bu çalışma, sadece müsilajla uğraş değil; birebir vakitte deniz ekosisteminin tekrar canlanmasına yönelik bir umut adımıdır. Bilimin ışığında, sürdürülebilir tahlillerle denizlerimize nefes olmaya devam edeceğiz.” dedi.

İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Kısmı Hidrobiyoloji Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cem Dalyan ise projeye ait şunları söyledi:

“Marmara Denizi, tümüyle bize ilişkin olan eşsiz bir iç deniz. Onu korumak hem sorumluluğumuz hem de geleceğe bırakacağımız en pahalı miras. Zostera ve Cymodocea tipi deniz çayırları, Cystoseira yosunları ve Gorgon kolonileri üzere kıymetli canlı topluluklarıyla Marmara, hâlâ nefes alan bir ekosistem. Bu ekosistemin kalbi sayılan adaları ve bilhassa Prens Adaları ise yüksek biyoçeşitliliğiyle Marmara’nın incisi pozisyonunda. Projemiz, muhafaza temelli ve bilimsel datalarla yönlendirilen bir teşebbüs olarak bu hassas dengeyi güçlendirmeyi amaçlıyor. Son vakitlerde yapılan çalışmalar, Marmara’nın oksijen bakımından yoksullaştığını açıkça ortaya koyuyor. Su altı ormanları bu denizin doğal oksijen kaynaklarını oluşturuyor. Münasebetiyle Prens Adaları’nı ve su altı ormanlarını korumak, sadece bölgesel bir efor değil; Marmara Denizi’nin tamamını korumak manasına geliyor.”

Mavi Nefes Seyahatinden Satır Başları

Garanti BBVA ve TURMEPA’nın 2021’de başlattığı Mavi Nefes Projesi, Marmara Denizi’ndeki müsilaj krizine cevap olarak doğdu. Bugüne kadar Marmara’dan Göcek’e, Saros Körfezi’nden Van Gölü’ne uzanan proje, denizlerde atıkların toplanmasından bilimsel araştırmalara, eğitim programlarından biyoçeşitlilik haritalamasına kadar uzanan kapsamlı çalışmalarıyla deniz ekosistemine kalıcı yarar sağlamayı sürdürüyor.

Proje kapsamında bugüne dek Marmara Denizi’nde 287 tonun üzerinde, Van Gölü’nde ise 20 tondan fazla katı atık toplandı. Göcek’te faaliyet gösteren sıvı atık alım teknesi, yüzlerce tekneden 860 bin litre atık toplayarak yaklaşık 6,8 milyon litre deniz suyunun kirlenmesini önledi. Saros Körfezi’nde 35 istasyonda yapılan 45 dalışta 382 deniz çeşidi tespit edilerek bölgenin habitat haritası çıkarıldı. Fethiye-Göcek Özel Etraf Müdafaa Bölgesi’nde 3 farklı istasyonda yaklaşık 10 bin deniz çayırı fidesi ekimi gerçekleştirilerek yüzde 70 muvaffakiyet sağlandı.  Göcek’te 2.000 yaşında olduğu belirlenen deniz çayırının yaş tayini çalışması, Türkiye deniz araştırmaları tarihinde bir birinci olarak kayda geçti.

Mavi Nefes birebir vakitte toplumsal farkındalığın artırılmasını hedefliyor. TURMEPA’nın Milli Eğitim Bakanlığı protokolleri kapsamında yürüttüğü çevrim içi eğitimler ve gezici Mavi Nefes Eğitim Otobüsü ile bugüne kadar 100 bini aşkın öğrenci ve 5 binden fazla öğretmene ulaşıldı. Ayrıyeten lise öğrencilerine yönelik “Mavi Dedektifler” programıyla gençler, etraf şuuru kazanmanın yanı sıra kendi projelerini geliştirme fırsatı buluyor.

Mavi Nefes Marmara Denizi Güzelleştirme Projesi ise insan kaynaklı pek çok meseleyle yüz yüze kalan Prens Adaları’nın bulunduğu bölgede müsilajın yıkıcı tesirlerinin azaltılması, cins çeşitliliğine tesirlerinin belirlenmesi ve tıp envanterlerinin ortaya koyulması amacıyla hayata geçirildi. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı