Altın Portakal’da Birinci Gün Keşiflerle Başladı

62. Milletlerarası Antalya Altın Portakal Sinema Şenliği, birinci günündeki çok özel  belgeseller ve akabinde gerçekleştirilen söyleşilerle seyircilere orijinal keşifler sundu. Günün belgeselleri; Halikarnas balıkçısı namıyla maruf muharrir Cevat Şakir Kabaağaçlı hakkındaki “Filos”, Kurtuluş Savaşı gazisi, 101 yaşındaki efsane futbolcu Galip Haktanır’ı tanıtan “Vefalı Galip”  ve Ankara’da soğan hasadında çalışan personellerin dünyasına ışık tutan “Işığın Hasadı”ydı.  

62. Milletlerarası Antalya Altın Portakal Sinema Şenliği, birinci gününe çok özel belgesellerin gösterimiyle başladı. Seyircilerin büyük övgüsüyle karşılanan üretimlerin ortak özelliği; çok değerli alanlara ışık tutmasıydı.  

“Avrupa seyircisi ‘Artık soğanı israf etmeyeceğiz’ dedi”

Atatürk Kültür Merkezi (AKM) Perge Salonu’ndaki, günün birinci söyleşisinde Ankara’daki soğan hasadı personellerinin hayat kaidelerini gözler önüne seren filmi “Işığın Hasadı” ile yönetmen Esin Özalp Öztürk çıktı seyircinin karşısına. Görüntü yönetmeni sayesinde haberdar olduğu çalışanların, günde yalnızca 2 saatlik bir jeneratör elektriği ile yaşadığını duyduğunda sinemanın ismi çabucak belirmiş zihninde. Daha sonra emekçilerle görüşerek 6 buçuk günde sineması çekmiş. Ancak kolay olmamış; bilhassa de bayanları konuşturmak. “Çekimlerin birinci üç gününde bayanları bir türlü konuşturamadım. Sonra açıldılar. Sinema bitince bir salon tutup birinci onlara gösterdim; sineması izleyince ‘Abla bu kadar hoş olacağını bilseydik seni bu kadar yalvartmazdık’ dediler” 

Neredeyse bütün dünyada şenliklere katılan ve pek çok ödül alan sinemaya dünyadan gelen reaksiyonları kıymetlendiren Öztürk, “Beni en çok şaşırtan Latin Amerika oldu. Sinemanın orada gezmediği ülke kalmadı diyebilirim. Orada da tarım personelliği ve emek öyküleri yaygın olduğundan kendilerine yakın buldular sanırım. Ancak Avrupa’da çok şaşırdılar ve ‘Artık marketten soğan alırken farklı bir gözle bakacağız ve israf etmeyeceğiz’ dediler” diye konuştu.  

Öztürk, salondaki bir çocuğun “Işıklı günler görecek miyiz?” sorusu karşısında ise duygulanarak şunları söyledi: Sineması çektiğimde kızım 3 buçuk yaşındaydı. Ben şimdi onun eline makas vermiyordum. Soğan hasadındaki o çocuklar 6 yaşında ve neredeyse bileklerini kesbilecek makaslarla soğan kesiyorlar. Hasebiyle umarım ışıklı günler göreceğiz, onun için uğraşıyoruz” 

Ayhan Işık’ın spor hocası, Kurtuluş Savaşı gazisi efsane futbolcu!

Diğer belgesel “Vefalı Galip” ise 101 yaşındaki Kurtuluş Savaşı gazisi ve bir futbol efsanesi olan Vefa Haktanır’ı tanıttı seyirciye. Gösterim sonrası direktör Gökçe Kaan Demirkıran, yardımcı direktör Emine Özge Demirkıran, kurgucu Hakan Kızıltaş ve danışman Fethi Aytuna soruları cevapladı.

Haktanır’a dair bir sinema yapma fikrinin uzun vakittir var olduğunu söyleyen direktör Gökçe Kaan Demirkıran, süreci şöyle anlattı: Tanıştığımızda 96 yaşındaydı, aparman yöneticisiydi ve her hafta, mezunu olduğu, Darüşşafaka’nın toplantıları için toplu taşımayla karşı yakaya geçerdi. Onların vakitleri çok öbür; Galip ağabey 1937’de futbola başladığında daha formalarda sırt numarası uygulaması yok! Sarı- kırmızı kart kuralı yok! O yüzden daima aklımdaydı lakin ancak 101 yaşındayken yapabildik. 

Filmin danışmanı Fethi Aytuna ise Haktanır’ın, tuttuğu notları derleme isteğini kendisine ilettiğini ve bu yolla Bağlantı Yayınları tarafından basılı bir kitap haline geldiğinden bahsetti: Gerçi futbol hayatından sonra notlarını tutmaya başlamış lakin yeniden de o devrin futboluna dair da bilgiler var. Son vakitlerine kadar hafızasının kuvvetli olması büyük talihti bizim için.

Bu alanda arşiv materyalinin yetersizliğine değinen direktör Demirkıran da Haktanır’a dair bir bilgiye nasıl tesadüfen eriştiğini paylaştı: Galip ağabey, Darüşşafaka ve üniversite mezunu. Çok az sayıda üniversite mezunu olduğundan vücut eğitimi öğretmenliği de yapmış biri. Bunu biliyorduk fakat spesifik bir bilgi yoktu. Bir gün tesadüfen Ayhan Işık’ın “Cingöz Recai” sinemasını izledikten sonra Ayhan Işık’ın biyografisine bakarken bir röportajına denk geldim. Diyordu ki; Nişantaşı Ortaokulu’nda okudum ve çok kıymetli hocalarım vardı. Edebiyat dersimize Salah Birsel, vücut eğitimi dersimize de Galip Haktanır girerdi. 

Filmin dünyada da ilgi görmesini hem memnuniyet hem de şaşkınlıkla karşıladığını lisana getiren direktör, “Ben bu sinemayla İran, Sırbistan ve İtalya’da ödül aldım” diye konuştu. 

Sürgünde yeni bir dünya kuran muharrir: Halikarnas balıkçısı

AKM Perge Salonu’ndaki son söyleşi, Halikarnas balıkçısı namıyla meşhur müellifimiz, Cevat Şakir Kabaağaçlı’ya dair “Filos” belgeseli grubuyla gerçekleşti. Söyleşiye; direktörler Nurdan Tümbek Tekeoğlu- Orhan Tekeoğlu, Halikarnas Balıkçısı kitabının müellifi Meltem Ulu ve muharririn torunu Kuki Kutup katıldı. 

Bir mecmuada yayımlanan makalesi yüzünden evvel idama mahkum edilen akabinde da Bodrum’a sürgüne gönderilen Kabaağaçlı’nın, sürgünde yesyeni bir hayat başlatmasını ele alan belgesel, Meltem Ulu’nun “Halikarnas Balıkçısı” kitabından hareketle çekildi. Nurdan Tümbek Tekeoğlu, Ulu’nun kitabından etkilenip bunu bir belgesele dönüştürme fikrini, Orhan Tekeoğlu’yla paylaşmış fakat proje çabucak hayata geçememiş. Orhan Tekeoğlu bu süreci şu sözlerle anlattı: O devir diğer bir belgesel çekiyordum, gelip kafamı karıştırdı. Şu kitabı bir okur musun, dedi. Ben daima öteledim daima kıvırdım ancak sonunda ısrarlar artınca kitabı okudum. Engin bir denizin içinde buldum kendimi. Cevat Şakir’i demek ki hiç tanımıyoruz diye düşündün. Bodrum’u Bodrum yapanın Cevat Şakir olduğunu bilmiyordum. Okudukça okyanusun tabanına daldım ve kendi projemi durdurup bu belgesel için çalışmaya başladım. Halikarnas Balıkçısı kitabını müellifi Meltem Ulu ise hislerini şöyle ifade etti: Kitabı yazarken hayatından o kadar etkilendim ki biyografisini yazmam lazım, diye düşündüm. Benim için çok özel bir gün, artık önümde bir belgesel var. Şöyle görüyorum; Halikarnas Balıkçısı diğer bir alemde bize yol açmaya devam ediyor aslında. 

Yazarın torunu Kuki Kutup ise Kabaağaçlı için “Dede herkese biraz dokunmuştur; bahçeniz, fesleğeniniz, limon ağacınız varsa, iki nane dikip salatanıza katıyorsanız denize bakınca ‘oh’ diyorsanız size de dokunmuştur” derken kelamlarını şöyle sürdürdü: Deniz demişken, mavi demişken, ben İzmir’den geliyorum, bugün Antalya’ya hayran kaldım, belediyeciliğe hayran kaldım; çok şanslısınız. 

Seyircilerden gelen, “Cevat Şakir, denizi olmayan bir yere sürülseydi seyahati nasıl ilerlerdi?” sorusunun yanıtı ise aslında bütün takım için birebirdi. Kutup, “Yaşadığı tam bir metamorfoz.  İstanbul’dan, Afyondan sonra Bodrum’a geldiğinde yaşadığı apayrı bir şey; denize kavuştu! Öbür bir yere gitseydi de yeniden denize çıkardı yolu” derken Orhan Tekeoğlu, direktör eşiyle ortalarında bu konuşmanın geçtiğini belirterek “Bodrum’a değil de Sinop’a gönderilseydi Sinop’u da Bodrum yapardı; zira o ruhta bir insan” diye konuştu. Muharririn yaşadığı devrin kaidelerini da hesap etmek gerektiğine dikkat çeken Ulu ise souyu şöyle cevapladı: Bodrum’da da birinci periyodu kolay geçmiyor aslında. Hem hayat şartları sıkıntı hem de dışlanmış durumda. Benim için bütün özelliklerinin ötesinde ben onda ‘gerçek insan’ olma vasfını görürüm daima. Oxford’a gitmiş, Avrupa’yı gezmiş, bir sürü tecrübesi var ve sürgün ediliyor… Lakin bence o her yerde var olurdu. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı