Lisan ve Konuşma Terapisi, Asperger Sendromu’nda kıymetli role sahip

Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) kapsamında yer alan ve nörogelişimsel bir bozukluk olan Asperger Sendromu, bireyin toplumsal etkileşim, lisan kullanımı ve bağlantı hünerlerinde besbelli tesirlere yol açıyor. İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Lisan ve Konuşma Terapisi Kısım Lideri Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, lisan ve konuşma terapistlerinin (DKT), Asperger Sendromlu bireylerin irtibat hünerlerini geliştirme sürecinde kritik bir rol üstlendiğini söyledi.

İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Lisan ve Konuşma Terapisi Kısım Lideri Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, 18 Şubat Asperger Farkındalık Günü hasebiyle yaptığı açıklamada Asperger Sendromlu bireylerin lisan ve konuşma alanında yaşadığı problemler ve bunların giderilmesine ait değerlendirmede bulundu.

DKT, bağlantı marifetlerini geliştirmede değerli role sahip

Asperger Sendromunun Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) kapsamında yer alan nörogelişimsel bir bozukluk olup, bireylerin toplumsal etkileşim, lisan kullanımı ve bağlantı hünerlerinde besbelli etkilenimlere yol açtığını kaydeden Savaş, “Dil ve konuşma terapistleri (DKT), Asperger Sendromlu bireylerin irtibat marifetlerini geliştirme sürecinde kritik bir rol üstlenmektedir. Bu bağlamda, kıymetlendirme, tanılama, terapi süreçleri ve ferdi lisan gelişimi kıymetli çalışma alanları olarak öne çıkmaktadır” diye konuştu.

Sosyal lisan hünerlerinde farklılıklar var

Asperger Sendromlu bireylerin lisan gelişiminin, tipik gelişim gösteren akranlarına kıyasla farklılıklar gösterdiğini kaydeden Savaş, “Temel lisan maharetleri çoklukla korunmuş olmakla birlikte, pragmatik (sosyal) lisan hünerlerinde besbelli farklılıklar mevcuttur. Bu bireyler, sözel olmayan irtibat ögelerini (jestler, mimikler, tonlama) yorumlamakta zahmet çekebilmekte ve karşılıklı konuşmalarda bahis dışına çıkma, konuşmayı sürdürme ve uygun halde sonlandırma üzere maharetlerde eksiklikler gösterebilmektedir. Bu bağlamda, lisan ve konuşma terapistleri, Asperger Sendromlu bireylerin lisan marifetlerinin geliştirilmesine birincil dereceden değerli roller üstlenmektedir” diye konuştu.

İletişim maharetleri çeşitli yollarla değerlendiriliyor

Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, lisan ve konuşma terapistlerinin, Asperger Sendromlu bireylerin irtibat hünerlerini kıymetlendirmek hedefiyle çeşitli testler ve müşahede usullerinden yararlandığnı söyledi. Savaş, “Standart lisan kıymetlendirme testleri, bireyin dilbilgisel, anlamsal ve fonolojik marifetlerini ölçerken, pragmatik lisan kıymetlendirme ölçekleri toplumsal irtibat maharetlerini tahlil etmeye yöneliktir. Kıymetlendirme sürecinde, bireyin ailesi, öğretmenleri ve bireyin kendisiyle gerçekleştirilen görüşmeler kıymetli bir yer tutmaktadır. Bu süreç, bireyin irtibat becerilerindeki güçlü ve zayıf istikametlerin belirlenmesine ve buna uygun bir terapi planı oluşturulmasına imkan sağlamaktadır” dedi.

Dil ve konuşma terapisi, kişisel gereksinimlere nazaran şekillendiriliyor

Asperger Sendromlu bireyler için uygulanan lisan ve konuşma terapisinin, ferdî gereksinimler doğrultusunda şekillendirildiğini kaydeden Savaş, “Pragmatik lisan marifetlerinin geliştirilmesi hedefiyle uygulamalı toplumsal marifet eğitimleri, küme terapileri ve rol oynama teknikleri kullanılmaktadır. Ayrıyeten, bireyin sözel olmayan ipuçlarını anlamasını desteklemek emeliyle görsel dayanaklar, hikâyeleştirme sistemleri ve teknoloji tabanlı uygulamalar (örneğin, interaktif öyküler ve görüntü modelleme) terapinin değerli bileşenleri ortasında yer almaktadır” dedi.

Terapide hünerler kazandırılması hedefleniyor

Terapi sürecinde birtakım hünerlerin kazandırılmasının da hedeflendiğini söyleyen Savaş, “Terapi sürecinde, bireyin konuşma esnasında diğerlerinin hislerini anlaması, göz teması kurması, konuşmayı uygun şekilde başlatması ve sürdürebilmesi gibi becerileri kazanması hedeflenmektedir. Bunun yanı sıra Asperger Sendromlu bireylerde sıklıkla gözlemlenen katı düşünce kalıplarını esnetmeye yönelik müdahaleler de terapi sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır” şeklinde konuştu.

Yaşam kalitesini yükseltmede etkili oluyor

Dr. Öğretim Üyesi Merve Savaş, dil ve konuşma terapistlerinin Asperger Sendromlu bireylerin dil ve iletişim becerilerini geliştirmede kritik bir işlev üstlendiğini belirterek sözlerini şöyle tamamladı: “Erken tanılama ve uygun terapi yaklaşımlarının benimsenmesi, bireylerin sosyal etkileşim becerilerinin artırılmasını ve günlük yaşamda daha bağımsız bir şekilde fonksiyon göstermelerini mümkün kılmaktadır. Terapiler Asperger Sendromlu bireylerin ve bireylerin ebeveynlerinin yaşam kalitesini artırmak açısından kritik rol oynamaktadır. Bu nedenle, multidisipliner bir yaklaşım çerçevesinde DKT’lerin katkıları büyük önem taşımaktadır.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı