Güç bölümü net sıfır maksatlarını erteliyor

Enerji kesimi net sıfır gayelerini erteliyor

• Enerji önderleri, artan maliyetler ve yatırım zorlukları nedeniyle net sıfır gayelerini erteliyor

   

• Bain & Company anketine nazaran, son yıllarda rekor seviyede gerçekleştirilen pak güç yatırımlarına karşın finansal kısıtlamalar, hissedarların çekimserliği ve siyaset meçhullüğü net sıfır gayesinin önüne ana maniler olarak öne çıkıyor. 

• Enerji bölümündeki yöneticilerin yüzde 44’lük kısmı dünyanın net sıfır emisyon maksatlarına 2070 yahut sonrasında ulaşacağını öngörüyor.

İstanbul – 12 Mart 2025 – Geçtiğimiz yıl şirketlerin global pak güç yatırımları rekor düzeylere ulaşmasına karşın, güç dönüşümünü gerçekleştirmekle vazifeli şirketlerin başkanları, dünyanın net sıfır karbon emisyonuna ulaşma sürecine dair daha az optimist senaryolar çiziyorlar. Bain & Company’nin yayımladığı global 2025 Güç ve Doğal Kaynaklar Yöneticileri Anketi’ne göre, dal yöneticileri net sıfır maksadına ulaşılmasının daha evvel yapılan varsayımlara nazaran daha uzun süreceğini düşünüyor.

Bain’in, petrol ve gaz, elektrik, kimya, madencilik ve tarım üzere bölümlerden 700’den fazla yöneticiyi kapsayan yıllık anketi, güç dönüşümüne dair zorluklar ve fırsatlar konusunda dal önderlerinin nabzını tutuyor. Anket ayrıyeten, yöneticilerin bu yatırımları öteki iş öncelikleriyle nasıl dengelediklerine dair değerli ipuçları veriyor. 

Enerji kesimindeki yöneticilerin yüzde 44’lük kısmı, dünyanın net sıfır emisyon amaçlarına 2070 yahut sonrasında ulaşacağını öngörüyor. Bu oran, 2024’te tıpkı görüşü paylaşanların oranı olan %31’den bariz biçimde daha yüksek. Buna karşılık, 2050 yılına kadar dünyanın net sıfır gayesine ulaşılacağını düşünenlerin oranı ise %32’ye geriledi. Evvelki anketlerde bu oran %40 ile %50 ortasında değişiyordu. Fosil yakıtlar ile ilgili yöneticilerin varsayımlarına gelince; petrol ve gaz şirketlerinin yöneticileri, global petrol talebinin tepe noktasına 2038’de ulaşmasını bekliyor. Bu da dal önderlerinin, klasik güç kaynaklarının uzun vadede güç talebini karşılamada kritik bir rol oynayacağını düşündüğünü gösteriyor.

Finansal maniler güç dönüşümünü zorlaştırıyor 

“Enerji dönüşümü, giderek artan güç talebini karşılarken birebir vakitte karbonsuzlaşmayı sağlama uğraşı olarak görülmeli” diyen Bain & Company İstanbul Ofisi Ortağı ve Yönetim Kurulu Lideri Volkan Kara, anket bulguları hakkında şu değerlendirmede bulundu: “Enerji kesimi başkanları, manalı bir karbonsuzlaşmanın ufukta olduğu konusunda optimist, lakin bunun başlangıçta iddia ettiklerinden daha uzun süreceğini düşünüyor. Bölüm, büyük bir yenilik ve dönüşüm sürecinden geçiyor. Yöneticilerin gündemleri her zamankinden daha ağır. Önceliklerine odaklanmayı başaranlar, güç bölümünün bir sonraki devrine taraf verecek. Türkiye için karbonsuzlaşma, birebir vakitte güç kaynaklarının yerelleştirilmesi manasına geliyor ve dönüşümü hızlandırmak için uygun bir ortam mevcut.”

Ankete nazaran çevresel, toplumsal ve yönetişim (ESG) odaklı yatırımlara yönelik istek ve coşku, yerini yatırım getirisini (ROI) önceliklendiren daha temkinli bir yaklaşıma bırakıyor. Daralan bütçeler, kısıtlı bilançolar ve süratle yükselen sermaye maliyetleri, şirketleri yatırım kararlarında güç seçimler yapmaya zorluyor.

Sektör önderleri, düşük karbonlu büyüme stratejilerinin önündeki en büyük pürüzün, müşterilerin daha yüksek fiyatları kabul etmeye istekli olmaması nedeniyle kâfi yatırım getirisi sağlayamamak olduğunu belirtiyor. Ayrıyeten, hissedar dayanağının eksikliği de bu yıl daha büyük bir sorun olarak öne çıkıyor. Öbür değerli mahzurlar ortasında devlet siyasetleri ve düzenlemeler ile nakit yahut sermaye eksikliği bulunuyor.

Enerji dalında proje maliyetleri artıyor

Ankete katılan yöneticilerin dörtte üçünden fazlası, geçtiğimiz 12 ayda projelerinin sermaye maliyetlerinin en az bir ölçü arttığını belirtiyor. Her 10 yöneticiden biri ise maliyetlerin %20’den fazla yükseldiğini söylüyor. Şirketler, projeleri daha verimli bir biçimde yönetebilmek için sermaye tahsislerini güzelleştirmeyi, projeleri daha sıkı kapsamda planlamayı ve mühendislik süreçlerini optimize etmeyi planlıyor. Yaklaşık yarısı, proje süreçlerini güzelleştirmek için yapay zekâ üzere teknolojileri devreye sokmayı hedefliyor.

Enerji dalı yapay zeka tabanlı teknolojilere açık 

Net sıfır gayelerine ulaşma konusundaki optimistlik azalırken, yöneticiler makul yeni teknolojiler için iş potansiyeli konusunda giderek daha olumlu düşünüyor. Yapay zekâ ve dijital araçlara yönelik optimistlik büyük bir sıçrama yaptı; yöneticilerin %72’si, bu teknolojilerin önümüzdeki 5 ila 10 yıl içinde güçlü bir iş potansiyeli sunduğuna inanıyor. Son yıllarda büyük teknoloji yatırımlarını ertelemek mümkün olsa da, yöneticiler artık bunun sürdürülebilir olmadığını fark ediyor. Birçok şirket, iş süreçlerinde teknoloji odaklı iyileştirmeler planlıyor. Bunların başında ise ERP sistemlerinin modernizasyonu geliyor. Yöneticilerin %60’tan fazlası, önümüzdeki üç yıl içinde ERP sistemlerini yenilemeyi planlıyor.

Bain & Company Türkiye Yönetici Ortağı Onur Candar, ‘Yöneticilerin gündeminde iki kıymetli husus var: yüksek finansman maliyetini yönetmek ve yapay zeka ile dönüşümü sağlamak,’ dedi. “Üretken yapay zeka, güç dönüşümünde kritik bir araç olarak öne çıkıyor. Yöneticilerin %70’inden fazlası yapay zekanın iş dünyasındaki potansiyeline inanıyor. Güç altyapısının modernizasyonunda üretken yapay zekadan faydalanmak, daha sürdürülebilir ve güçlü bir güç ekosistemine geçişi hızlandırabilir.”

Yöneticiler, güç depolama (%47), yenilenebilir güç (%45), döngüsel iktisat (%39) ve karbon yakalama, kullanma ve depolama (%43) üzere alanlarda yapay zeka kullanımı potansiyelinin arttığını düşünüyor.

Gelecek konusunda elektrik şirketleri temkinli iyimser

Bain & Company, bilgi merkezlerinin global yıllık güç tüketiminin 2027’ye kadar iki kattan fazla artabileceğini ve global güç arzının %2,6’sını tüketeceğini öngörüyor. Bu durumun, yeni güç üretim kaynaklarına 2 trilyon dolarlık ek yatırım gerektireceği kestirim ediliyor. Anketten çıkan sonuçlara nazaran göre elektrik şirketlerinin yöneticileri, bu talep artışının farkında ve birden fazla bu süreci yönetebileceklerine inanıyor. Fakat %43’ü, bunun sırf her şeyin yolunda gitmesi durumunda mümkün olacağını düşünüyor. Global çapta, elektrik şirketlerinin bu artan talebi karşılamak için başvuracağı üç temel tahlil; yenilenebilir güç yatırımları, mevcut varlıkların ömrünü uzatma ve doğal gaz yatırımları olacak. Nükleer güç ise bilhassa Kuzey Amerika’da kıymetli bir seçenek olarak görülüyor. Bu yatırımları finanse etmek için Kuzey Amerika’daki elektrik şirketleri, data merkezi müşterilerinin elektrik fiyatlarının artırılması ve projelere ortak yatırım yapması tarafında adımlar atmayı planlıyor.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı