Günümüzde arkadaşlıklar çıkar üzerinden kuruluyor!

Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Sosyoloji Kısmından Arş.  Gör. Dr. Berat Dağ, günümüz arkadaşlık alakalarını kıymetlendirdi.

Bir yandan yoldaşlık geleneği sürüyor

Toplumların tarihî ve coğrafik farklılıklara nazaran, inşa ettiği arkadaşlık ilgilerinde süreklileşen ve değişen nitelikleri olduğunu tabir eden Dr. Berat Dağ, “Bu bağlamda, toplumsal bağlantıların giderek para, statü ve siyasî güç ekseninde temellenmeye başlamasının, arkadaşlık anlayışını etkilediği savunulabilir. Buna karşın, günümüzde hâlâ Doğulu toplumlara mahsus sınanmış dayanışmacı münasebetlere dayanan arkadaşlık örneklerine rastlamak mümkündür. Münasebetiyle, toplumların mevcut arkadaşlık ilgilerinde bir yandan yoldaşlık geleneğini sürdürürken, öbür yandan da çıkar münasebetleri üzerinden şekillenen değişimleri deneyimledikleri ileri sürülebilir.” dedi.

Teknolojideki değişim arkadaşlık bağlarını farklılaştırdı

Dijitalleşme ve toplumsal medyanın, arkadaşlık bağlarıyla karşılıklı bir etkileşim içerisinde olduğunu anlatan Dr. Berat Dağ, şöyle devam etti:

“Bu çerçevede, arkadaşlık bağlarındaki dönüşüm, teknolojinin niteliğini belirleyen ögelerden biri olarak kıymetlendirilebilir. Lakin teknolojideki değişim de eşzamanlı olarak arkadaşlık münasebetlerinin farklılaşmasında tesirli bir süreçtir. Bu bağlamda, arkadaşlık bağlantıları bireycilik temelinde inşa edildiği sürece, teknoloji de bu inşa üzerinden şekillenecektir. Tıpkı biçimde, bireyciliğe odaklı bir teknolojiyle etkileşime giren bireylerin, kendi arkadaşlık bağlantılarını bu etkileşime nazaran düzenlemeleri de son derece mümkündür. Öte yandan, bu karşılıklı etkileşimi hem dijitalleşme ve toplumsal medya hem de arkadaşlık alakaları açısından eşitlikçi, özgürlükçü ve dayanışmacı pahalarla temellendirmek de her vakit mümkündür.”

Günümüzde arkadaşlık münasebetleri yüzeysel bir hâl aldı

Z jenerasyonunun arkadaşlık kurma biçimleri ile X yahut Baby Boomer nesillerinin arkadaşlık anlayışları ortasındaki fark olup olmadığına da değinen Dr. Berat Dağ, “Aslında nesil kavramı hayli muğlak manalar içermektedir. Çünkü bireylerin, toplulukların ve toplumların ekonomik, siyasî ve zihinsel farklılıklarına dayanarak net çizgilerle bir nesil tarifi yapmak epeyce zordur. Bu nedenle, toplumların coğrafik ve tarihi bağlamda ortaya koyduğu süreklilik ve değişimleri dikkate alarak, arkadaşlık alakalarının misal ve farklı taraflarını somutlaştırmak daha manalı bir yaklaşım olacaktır. Bu tıp bir somutlaştırma sonucunda, geçmişteki ve günümüzdeki arkadaşlık bağlarının birbirine eklemlenen karmaşık bir toplumsal yapı oluşturduğu görülebilir. Diğer bir deyişle, günümüzde arkadaşlık bağlarının giderek daha temelsiz ve yüzeysel bir hâl aldığı tarafında bir eğilim gözlemlenmektedir. Lakin buna karşın, toplumlarda hâlâ derinlikli ve bütünlüklü arkadaşlık biçimlerinin varlığını sürdürdüğünü fark etmek de mümkündür.” diye konuştu.

Son elli yıllık süreçte bireyin dönüşümü nasıl oldu? 

Arkadaşlık bağlantılarının, her vakit ve yerde hem uzun ömürlü hem de kısa vadeli örnekler ortaya koyduğunu tabir eden Dr. Berat Dağ, “Özellikle son elli yıllık süreçte birey, toplum ve devletin kaygan, değişken, sanal ve kesimli bir düzlemde birbiriyle etkileşime girdiği açıkça görülmektedir. Bu noktada, iktisat, siyaset ve zihniyet kurumlarıyla kişisel his, niyet ve aksiyon biçimlerinin, çok bir öznelleşme ve objektifleşme bağlamında inşa edildiği belirtilmelidir. Çünkü, son periyotta dünyada daima değişen ve farklılaşan hazların peşine düşerek varlık kazanmaya çalışan, ancak içinde bulunduğu toplumu fark edemeyen bir kitle oluşmuştur. Herkesin sırf kendi çıkarlarını gözeterek birbirine dönüştüğü yer ve vakitlerde, gerçek ve istikrarlı yapılar ile etkileşimler üretmek son derece güç hâle gelmiştir.” sözünde bulundu.

Yalnızlığı şuurlu tercih edenler de var

Günümüzde, dünya ölçeğinde yalnızlığa itilen ya da kendisini etrafından tecrit eden gençler olduğu üzere, yalnızlığı ya da etrafıyla birlikte yaşamayı şuurlu olarak tercih eden gençlerin de olduğunu lisana getiren Dr. Berat Dağ, “Dolayısıyla, bu çeşitlilik içinde gençlerin derinlikli ve bütünlüklü toplumsal ilgiler kurmasının kıymeti üzerinde durmak daha yerinde olacaktır. Çünkü bu değer doğrultusunda hareket edildiğinde ister yalnızlığı ister etrafıyla birlikte yaşamayı tercih etsin, gençlerin tavrı temel bir farklılık oluşturmayacaktır. Asıl belirleyici olan, gençlerin toplumsal bir varlık olmayı hedefleyerek yapacakları tercihlerdir. Bu yaklaşım, gelecekte birbirinden büsbütün kopmuş bireylerden oluşan bir kalabalığın dünya çapında hâkimiyet kurmasını engelleyebilir.” formunda konuştu.

Son elli yılda çok çeşitli arkadaşlık biçimleri oldu

Son elli yıllık süreçte, toplumların hem tarif hem de uygulama açısından çok çeşitli arkadaşlık biçimlerine sahne olduğunu anlatan Dr. Berat Dağ, sözlerini şöyle tamamladı:

“Bu bağlamda, günümüzde dahi her yaş kümesinde, cinsiyette, meslek alanında ve toplumsal sınıfta; emek ve itimat temelinde paha kazanan sağlam arkadaşlık örneklerine rastlamak mümkündür. Öte yandan, birebir devirde ortaya çıkan çok bireyci yapı ve etkileşim biçimleri, toplumlar açısından önemli bir risk halini almıştır. Hakikaten bu yeni süreçte, arkadaşlık bağlarının çıkarcılık mefhumu çerçevesinde şekillenmeye başlaması epey dikkat caziptir. Bu nedenle, her toplumun kendi özgün nitelikleri doğrultusunda kişiselliği koruyan bir toplumsallığın imkânlarını tartışması büyük ehemmiyet taşımaktadır.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı